Zijn met pijn… Als ik mensen coach blijkt dit vaak dé ontbrekende vaardigheid te zijn.
Het lijkt wel alsof we dit als mensheid een beetje vergeten zijn.
Want ga maar na: duizenden jaren lang hebben we als mensheid overleefd zonder pijnstillers, antidepressiva en Netflix. Stel je alleen maar voor hoe een bezoekje aan de tandarts er in de middeleeuwen aan toe ging en je snapt wat ik bedoel.
We zijn omgaan met pijn niet alleen vergeten of verleerd… we zijn zelfs bang geworden voor pijn!
De mens lijdt immers het meest door het lijden dat zij/hij vreest
Overigens kun je ’pijn’ hier ruim opvatten, dus denk niet alleen aan fysieke pijn, maar ook aan emotionele pijn en andere vormen van innerlijk ongemak, zoals: pijnlijke herinneringen, lastige emoties en ongewenste fysieke sensaties.
Hoewel we allemaal verlangen naar een pijnvrij leven is dit weinig realistisch: alles wat waardevol is in een mensenleven kan pijn opleveren of het nu gaat over de liefde, ouderschap, sport, kunst, werk of ondernemerschap.
En hoe banger je bent voor pijn, hoe meer je het leven gaat vermijden en hoe kleiner je leventje wordt. En uiteindelijk is dat juist héél pijnlijk… Zie je de vicieuze cirkel?
Gelukkig geldt dit ook andersom: hoe beter je pijn kunt verdragen hoe vrijer en stoutmoediger je wordt als mens. En hoe beter je dus in staat zult zijn om het leven te leiden waar jij voor kiest.
Zo bezien is het verdragen van pijn dus een soort superpower!
En weet je wat nu het goede nieuws is? ‘Zijn met pijn’ is gewoon een vaardigheid die iedereen met een klein beetje lef en een gezonde nieuwsgierigheid kan leren!
NB: onderstaande kennis is afkomstig van de methode ACT (Acceptatie en Commitment Therapie) en staat gedetailleerd beschreven in ons boek over Coachen met ACT.
Zijn met pijn in vier stappen: Ê.T.R.E.
Als je mij kent, dan weet je hoe gek ik ben op acroniemen. In dit geval kwam ik op: ÊTRE als passend acroniem voor ‘zijn met de pijn’. De vier letters staan voor: erkennen, toelaten, ruimte geven, en verder! Let ook op het dakje op de Ê: dat staat voor het geven van onderdak aan het ongemak, of het welkom heten van gevoelens.
Laten we deze vier stappen eens nader bekijken:
Erkennen. Voordat je een innerlijk ongemak kunt accepteren, zul je het moeten erkennen. Kijk eens of je het gevoel een passende naam kunt geven, zoals: boosheid, verdriet, angst, frustratie, onrust, spanning. Neem hier even de tijd voor. Zeg bijvoorbeeld in stilte tegen jezelf: Dit is verdriet… Of: er is angst…Of simpelweg: ‘Boos’.
Toelaten. Bij deze stap zeg je innerlijk ‘ja’ tegen het gevoel. Het is alsof je het gevoel toestemming geeft om er te zijn. Zeg bijvoorbeeld tegen jezelf: ik vind dit niet fijn, maar ik laat het toe. Of: laat me dit maar voelen, het is er toch al. Of zeg simpelweg ‘ja’.
Ruimte geven. Deze stap is het meest lichamelijk van aard en kan zo lang duren als je wilt of als nodig is. Waar de eerste twee stappen slechts enkele seconden hoeven te duren, kan deze stap – afhankelijk van de ernst en je behoefte – tussen de vijftien seconden en vijftien minuten duren. Nadat je het gevoel hebt toegelaten, geef je het nu ook de ruimte. Dat kan op allerlei manieren:
- Kijk ernaar als een nieuwsgierige onderzoeker.
- Adem wat dieper terwijl je het blijft voelen.
- Wordt zachter in en om het gevoel.
- Leg er twee liefdevolle, zorgzame handen op.
Eigenlijk zijn dit allemaal manieren om ‘er even bij te blijven’. Je gevoelens willen maar één ding en dat is ‘gevoeld worden. Door jou.
Afhankelijk van de intensiteit en de situatie waarin je bent, kun je kiezen om korter of langer de tijd te nemen voor deze derde stap. Als je bijvoorbeeld docent bent, midden op een schooldag, dan heb je er waarschijnlijk niet veel tijd voor.
En toch kunnen twee minuten hier een groot verschil maken!
Hoe je je volgende klas binnenstapt, welke energie je meebrengt en hoe die klas dat vervolgens aan je terug spiegelt.
En als je het gevoel hebt dat stap drie nog niet klaar is, maar je nu eenmaal dóór moet, dan kun je later op de dag nogmaals tijd en ruimte maken voor de gevoelens van dat (nieuwe) moment. Hetzelfde geldt natuurlijk als je een andere drukke baan hebt.
En verder. Nadat je jezelf zo even ruimte hebt gegeven om te voelen, ga je verder met je dag. De kans is groot dat je nu eerder wijs zult handelen in plaats van automatisch reageren op de trigger die je van streek maakte. Uiteraard kun je je waarden als leidraad nemen. Zo krijg je dus steeds meer grip op je gedrag en plant je steeds vaker zaadjes van toewijding.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
