Humor, uitdaging en compassie

Provocatief coachen is een speelse & onorthodoxe manier van coachen, waarbij de cliënt doorgaans opvallend snel in zijn kracht komt en nieuwe levenslust begint te vertonen. Dit gebeurt door de unieke basishouding van humor, uitdaging en compassie van waaruit je als provocatief coach werkt.

Deze houding zorgt ervoor dat het onuitspreekbare op tafel komt. Het zware wordt dragelijk en het problematische komt in een ander licht te staan. Hierbij staat voorop dat de cliënt als persoon  kan rekenen op onvoorwaardelijke acceptatie. Het is vooral diens ineffectieve gedrag en/of irrationele denkstijl die humorvol wordt uitgedaagd.

Liefdevol plagen zoals vrienden doen

Provocatief Coachen heeft haar basis in de Provocatieve therapie zoals die is ontwikkeld door de legendarische Iers-Amerikaanse therapeut Frank Farrelly. Zelf noemde hij het: ‘Liefdevol plagen, zoals hechte vrienden dat doen’. Ook zei hij: ‘Ik speel de advocaat van de duivel terwijl ik stevig aan de kant van de engelen sta’.

Van alle tijden

Als je in de geschiedenis van de mensheid duikt, dan zul je zien dat provocatief coachen eigenlijk van alle tijden is. Een bekend voorbeeld is natuurlijk de nar die als enige de machtige koning op speelse wijze van repliek mocht dienen.

Maar ook in alle grote wijsheidstradities zie je dat boeiende, paradoxale en humoristische interventies een plek hadden. Denk hierbij aan Zen-leraren die middels ondoorgrondelijke koans en onverwachte acties of uitspraken hun leerlingen tot inzicht of zelfs verlichting brachten. In het midden-oosten is Mulla Nasrudin een mooi voorbeeld van paradoxale wijsheid.

Archetype van de nar

Ook indianenstammen hadden een eigen variant van het archetype van de nar, zoals: de Heyoka, de Chifonetti of de Coyote. Van de Chifonetti is bijvoorbeeld bekend dat nieuwe wetten pas werden aangenomen als het hem niet gelukt was de wet belachelijk te maken. En ook tegenwoordig is het archetype van de nar alom aanwezig, denk maar aan bepaalde cabaretiers, kunstenaars, presentatoren en zelfs sommige politici… (ik noem geen namen, maar ze hebben vaak een opvallende, blonde haardos)

,

Deze coach plaagt, lacht, zingt en doet typetjes!

Onlangs had ik het plezier om Phil Jeremiah IV uit Wales te interviewen via Zoom. Als jongeman werkte hij in de staalindustrie in Wales. Dit was een context waar uitsluitend mannen werkten en waar plagen en humorvolle feedback normale omgangsvormen waren.

Veilige speelruimte

Maar, zo benadrukt Phil, als het plagen eens uit de hand dreigde te lopen, stapte altijd een van de oudere mannen naar voren en zei: ‘Ok, that’s enough, son!’. Deze ervaringen leerden hem over zaken als grenzen en het creëren van een veilige speelruimte waarbinnen humorvolle feedback zijn werk kan doen.

Phil studeerde – hou je vast – hypnotherapie, Oplossingsgericht, NLP, EMDR, CGT en provocatief coachen. Hij trok jaren op met Frank Farrelly, de grondlegger van de provocatieve benadering. Hij is met stip de meest onorthodoxe coach die ik ken.

The Bubble of Possibility

Tel al deze ervaringen bij elkaar op, gooi ze in een blender en je krijgt: ‘The Bubble of Possibility’! Dit is Phil’s manier om op veilige wijze speelruimte te creëren waarbinnen nieuwe mogelijkheden ontstaan en onontgonnen gebied kan worden verkend.

In deze Podcast vertelt hij over zijn bijzondere werkwijze en vanaf minuut 34′ doet hij bij mij een sessie inclusief zijn beroemde ‘Bubble of Possibility’!

Hier kun je hem bekijken op Youtube en hier kun je hem beluisteren in je favoriete Podcast app.

Ook provocatief leren coachen? Op veilige, doch speels & uitdagende wijze?

Hier leer je het thuis, op je tijger pantoffels.
En hier leer je het live in een leuke groep gelijkgestemden.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

 

0 Reacties/door
,

Klopt je coachmodel nog wel?

Het is je vast weleens opgevallen dat veel trainers en coaches gek zijn op modellen. Denk hierbij aan Kolb’s leerstijlen, de piramide van Maslow, DiSC, het Enneagram en Mehrabian’s 7% regel.

Ik snap die aantrekkingskracht heel goed, want leuke modellen geven houvast en maken de complexe werkelijkheid eenvoudig en overzichtelijk.

Nu gun ik ieder mens in deze VUCA-wereld (zie onder) een beetje houvast en overzicht, maar wat als dat gebaseerd is op pseudo-wetenschap? En opgepoetst met mooie kleuren, een goed marketing-verhaal en een glimmende buitenkant?

Momenteel lees ik de ruim 1000 pagina’s tellende ‘A skeptic’s HR Dictionary’ waarin Patrick Vermeren de wetenschap heeft uitgepluisd achter o.a. de bovengenoemde modellen. En sorry als je eraan gehecht bent, maar Patrick Vermeren heeft slecht nieuws voor je. Ik moet zelf ook bekennen dat ik aan sommige modellen best wel gehecht ben (geweest) en ze als trainer ook weleens vol enthousiasme tevoorschijn heb getoverd. Maar als ik Patrick Vermeren mag geloven zijn al de bovengenoemde modellen inmiddels gedebunked. Je leest het goed: ze zijn wetenschappelijk gezien tot ‘mythen’ verklaard. En ja, dat doet pijn. Ook bij mij.

Zijn ze daarmee waardeloos geworden? Nou, als je het aan Patrick Vermeren vraagt zijn ze zelfs schadelijk. In zijn TEDx-talk legt hij dat heel helder uit. Ook haalt hij Gloria Steinem aan: ‘The truth will set you free, but first it will piss you off!’

Zelf zal ik niet zo snel zeggen dat iets waardeloos of schadelijk is, maar ik word hierdoor wel bevestigd in mijn keuze om vooral te focussen op methoden die grondig zijn onderzocht en wetenschappelijk zijn onderbouwd. Het goede nieuws daarbij: dat zijn er meer dan genoeg!

En dat is ook waarom ik ACT zo waardeer. Grondlegger Steven Hayes is een bescheiden man die pas na twintig jaar wetenschappelijk onderzoek met zijn bevindingen naar buiten kwam. Daarnaast is het een kernwaarde in de wereldwijde ACT-community om open te staan voor kritiek en voortdurend de inzichten aan te scherpen op basis van nieuw bewijs. En inderdaad: ook ACT kent modellen, zoals de Hexaflex en de ACT-Matrix. Maar deze zijn wel ‘backed by science’ en dat maakt een groot verschil.

Wellicht een mooie reflectie-vraag voor jezelf of met collega’s: Hoe belangrijk vind jij het dat modellen door degelijke wetenschap zijn onderbouwd?

En oh ja: De  VUCA-wereld die ik eerder noemde staat voor Volatile, Uncertain, Complex, Ambigue…
Of vrij vertaald: Veranderlijk, onzeker, ingewikkeld en dubbelzinnig…
En als je het mij vraagt: knotsgek, maar gelukkig ook heel mooi!

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

Verbindende humor op straat!

Een van de leuke bijvangsten van de provocatieve benadering is dat ik veel leukere gesprekjes heb met mensen op straat. Op de een of andere manier ontstaat er gemakkelijk een sfeer van ‘gedeelde menselijkheid en verbindende humor’.

Zo kocht ik laatste een mooie bos bloemen bij een zeer ervaren (want 2e generatie) bloemenverkoopster. Ik vertelde haar dat ik veel weg was geweest en thuis echt even een goede beurt wilde maken. Zij meteen: ‘Oei, die hoor ik vaker… Waar zouden we zijn zonder bloemen!’ Al bloem-sier-schikkend vertelde ze dat de speciale, zilver gelakte takjes het boeket helemaal af zouden maken.

Mij leek dat nogal nep, dus dat zei ik ook. Hierop zei zij: ‘geloof mij nou maar: vrouwen vinden dit soort takjes prachtig. Jij snapt dat niet, want je bent een man. Let maar op, hier kun je écht mee thuis komen. En – met een vette knipoog – reken maar dat jij vanavond een extra gehaktballetje krijgt! Vrolijk en vol verwachting ging ik met het boeket naar huis. En zowaar… het werd een extra falafel-balletje!

Oké nog een:

Onlangs was ik met mijn gezin een weekje in Praag en daar had ik een leuk gesprekje met een virtuoos drummende straatartiest. Het gesprekje ging zo:

Ik: ‘Je bent echt goed, man, waarom maak je geen Youtube kanaal?’
Hij: ‘Ja, dat ik wil wel, maar ik ben meestal stoned en een beetje een uitsteller, snap je?’
Ik: ‘Aha, okee, ik hoor het al, je gaat dat toch never nooit niet doen.’
Hij, enigszins verbaast en met een lach: ‘Als je het zo stelt, ga ik het misschien tóch wel doen!’

Het leuke was dat hij metéén terug ging plagen. Even later vroeg hij me bijvoorbeeld hoe ik naar Praag was gereisd en ik vertelde hem licht klagend hoe bizar onze heenreis was verlopen. We gingen namelijk met de nachtbus en werden ’s nachts aangereden en vervolgens rond 3.00 uur op een Duits station gedumpt met de mededeling: ‘sorry, vanaf hier moeten jullie het even zelf uitzoeken’.
Hij, met diezelfde lach: ‘Nou èn joh, dat is toch één groot avontuur… Dit vergeet je nooit meer!’ (en hij had nog gelijk ook)

Vooruit nog eentje dan:

Laatst stond ik in de Rotterdamse Bieb te kijken bij ‘Het schaakspel’: je weet wel, zo’n ontmoetingsplaats met van die keigrote schaakstukken en veel oudere heren. Naast mij stond een heer van in de tachtig die luidkeels duidelijk maakte dat hij óók graag nog een potje wilde spelen want dat hij ‘niet veel tijd meer had’. Hij zag eruit alsof hij tegen een geintje kon en ik zei met een plagende glimlach:’ Ik snap wel dat u haast heeft, hoor, meneer, want dit wordt misschien wel uw laatste potje…’ Hij keek me aan, was niet onder de indruk en deed me toen een levensles cadeau die ik niet snel zal vergeten: ‘Ja, jongen, het leven is als schaken: je raakt steeds meer stenen kwijt, maar je blijft spelen met de stenen die je hebt!’… Gaaf hè!

Wil jij ook meer verbindende humor inzetten in je werk en leven? Overweeg dan eens om deel te nemen aan de training Provocatief Coachen ‘Light’! 

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

De eeuwenoude, universele kracht van de nar!

Wist jij dat de nar een universeel archetype is?

Ga maar na:

Het is de joker in ons kaartspel.

In de middeleeuwen was het de hofnar die als enige de koning op zijn nummer mocht zetten.

Bij Amerikaanse indianenstammen kent men als nar-variant de Heyoka of Chifonetti. Nieuwe wetten gingen vaak eerst ‘langs de nar’ en alleen als het hem/haar niet lukte de wet belachelijk te maken werd zij aangenomen.

En ook vandaag de dag zien we nog genoeg narren, bijvoorbeeld in het theater. Cabaretiers trekken soms volle zalen!

En als je goed oplet zie je er trouwens ook genoeg in de politieke arena. Ik noem geen namen, maar ze hebben opvallend vaak een geblondeerde kuif…  En ik ben geen fan van ze, maar ze snappen wél de kracht van de nar…

En ja, ook in de coachruimte kom je tegenwoordig ‘narren’ tegen. Je kunt ze gemakkelijk herkennen omdat er op hun visitekaartje vaak ‘provocatief coach’ staat. Of zelfs bedrijfsnar.

Net als de archetypische nar maken zij gebruik van speelsheid, overdrijving, omkering, humor, drama en het doorbreken van taboes.
Met – als het goed is  – maar één doel: de coachée helpen het contact met diens eigen kracht, vitaliteit en wijsheid te hervinden.

Gaat dit altijd goed?

Waarschijnlijk niet, want waar gehakt wordt, vallen nu eenmaal spaanders.

Maar wat óók vaak misgaat (en waar je bijna niemand over hoort) is dat zowel coach als coachée lijden aan ‘terminale serieusheid’: De coachée neemt de verhalen en regels in het eigen hoofd véél te serieus. En de coach gaat daar vervolgens heul serieus op in en probeert heul hard om een heule goede en brave coach te zijn. Dat soort situaties gun ik wel een beetje verbindende humor, speelsheid en uitdaging!

Begrijp me goed: als er trauma’s spelen, dan dien je daar 100% begrip- en compassievol mee om te gaan. Maar als een coachée alsmaar dingen blijft doen/denken/voelen die niet werken, dan kan een beetje positieve ontregeling precies zijn wat nodig is.

Nu is ‘provoceren’ op zich niet moeilijk. Dat kan elke hooligan. Provocatief coachen daarentegen is echt een kunst. Wat ik daarbij zelf heel helpend vind, is teruggaan naar de oorspronkelijke betekenis van het Latijnse woord ‘provocare’, dat zo iets betekent als ‘naar voren roepen’. En ja, een goede coach roept heel bewust bepaalde zaken naar voren, zoals: verandertaal, creatieve oplossingen, acceptatie en/of commitment. Zie je de link met onze 3 methoden?

Omdat mij dit al jaren mateloos fascineert – ik droom zelfs over een boek – organiseer ik komend voorjaar vanaf 6 april een driedaagse ‘Provocatief Coachen Light’. Daarin wil ik met een leuke groep mensen de link gaan onderzoeken tussen Provocatief coachen enerzijds en MGV, OGC en ACT anderzijds. Een heel mooie ‘extra’ is dat dit een blended traject wordt: drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Afgelopen zomer heb ik al een week lang gewerkt aan een online training getiteld ‘Effectief coachen met Humor, Warmte en Uitdaging’. Heb ik meteen een mooie deadline om die af te ronden… (o:

Oh en als je mijn maandagse mail leest ontvang je binnenkort een heel tof aanbod!

Aanmelden doe je hier: https://www.bewezeneffect.nl/nieuwsbrief/

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

Provocatieve attributen of hoe men razendsnel beslissingen neemt met een Indiase Roepi!

Vandaag hebben we een gastblog van Willem Beekhuizen!

Deze kerel is ambulant leerlingbegeleider, provocatief coach en heeft – zoals we in Rotterdam zeggen – ‘de lach aan zijn kont hangen’.

Genoeg reden voor een interview zou je zeggen, maar er is nog iets: hij heeft het hart op de goede plaats én een heel creatieve geest. Dat resulteert in een unieke provocatieve stijl. Hij werkt namelijk met provocatieve attributen, zoals:

> een Indiase roepie
> een voorzittershamer
> een Dammit Doll
> een steentje voor in je schoen
> een Superheld-zakdoek (want ook superhelden laten soms een traantje)

En het resultaat is niet kinderachtig: leerlingen die zojuist nog hun docent wilden vermoorden verlaten als makke lammetjes zijn gespreksruimte!

Willem is trouwens gasttrainer bij de vijfdaagse Training Provocatief coachen die ik elk voorjaar met veel plezier organiseer!

Hier komt Willem

Een beslissing nemen is heel lastig. Alhoewel, vaak weet je best wel wat je moet kiezen maar je durft niet te kiezen. Beslissingen kunnen ten slotte grote gevolgen hebben. Wil ik nou wel of niet de relatie met mijn partner beëindigen? Moet ik nou wel of niet m’n baan opzeggen? Ga er maar aan staan! ‘Stel dat ik de verkeerde keuze maak!’ Die gedachte houdt ons ‘s nachts nog wel eens wakker nietwaar?

Als we de verkeerde keuze maken, dan gaat alles fout en moeten we weer terug naar af. Of nog erger, dan kunnen we niet meer terug naar af en moeten we verder leven met onze verkeerde beslissing. De favoriete manier om niet te kiezen is de keuze gewoon uit te stellen. Helaas leidt uitstel zelden tot een goed gevoel. Als je een probleem uitstelt, blijft het nog steeds een probleem. Als jij geen beslissing neemt, dan maakt uiteindelijk iemand anders wel die beslissing voor je. En dan loop je helemaal achter de feiten aan.

Dus de juiste keuze maken is ontzettend belangrijk!

Tegenwoordig zijn keuzes lastiger dan vroeger omdat er keuze in overvloed is. In de supermarkt kun je kiezen uit weet ik hoeveel verschillende repen chocolade in alle soorten, maten, kleuren en smaken. Wil je cola? Wil je dan cola light, life, zero, zonder cafeïne, zonder cafeïne en zonder suiker, lemon, lemon zero, cherry, cherry zero, vanilla, ginger zero enz enz enz. Met de hedendaagse techniek kan je ook online mogelijke partners kiezen. Op Tinder is keus in overvloed. ‘Hé, dat is een leuke meid, of wacht, ik swipe nog even door, misschien heeft de volgende een nóg mooier karakter. Zelf heb ik Tinder helemaal uitgespeeld.

Daarna val je wel in een gat moet ik zeggen

Hoe meer keuze er is, hoe meer het ons verlamt. Maar gelukkig is daar de provocatief coach. Hij laat je kiezen waardoor je je leven weer in eigen handen neemt. De provocatief coach geeft alleen zwart-wit keuzes. Helder en overzichtelijk. Het is het ene of het ander, en dat kan mooi door middel van het ouderwetse muntje gooien.

Speciaal voor dit soort aangelegenheden heb ik een mooi trouwring-doosje gekocht en verbouwd. Als ik het doosje openmaak verschijnt er, gevangen in het schijnsel van het ingebouwde lampje, een muntje van 1 Roepie (Indiaas geld maakt het toch net wat meer esoterisch verantwoord.)

Met het muntje gaan we tossen.

Kop is dat je bij je partner blijft, munt is kiezen voor de vrijheid. Door het muntje op te gooien, te vangen, de uitkomst niet te laten zien en dan te vragen “Wat wil je dat boven ligt, kop of munt, weet de cliënt ineens wat hij eigenlijk allang wist al durfde hij dat nog niet aan zichzelf toe te geven. Op het muntje staat ook nog in het Hindi ‘Alleen De Waarheid Overwint.’ Daar valt verder toch weinig tegen in te brengen?

Meer over Willem lees je hier.

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief Coachen meets ACT, deel 3

Toen ik net vader was geworden deed mijn vrouw promotieonderzoek en maakte dus hele lange dagen.

Ik had vaderschapsverlof en was doordeweeks twee dagen thuis voor onze pasgeboren dochter.

Daar zat ik dan als onervaren vader, twee lange dagen alléén met een baby.

Ik had zelfs een checklistje

Als de baby huilde had ik voor mezelf een checklistje:

  1. Op tijd gedronken?
  2. Luier nog schoon?
  3. Temperatuur goed?

Drie keer ja? En toch huilen? Papa in paniek!

Ik voelde me ontzettend onhandig en dacht werkelijk dat ik de enige vader ter wereld was met een werkende, ambitieuze vrouw.

Ik had gedachten als: ‘Ik ben hier niet voor gemaakt’. ‘Ik faal als vader’. ‘Mijn leven staat stil’. En voor deze schaam ik me nu diep: ‘Mijn vrouw heeft mij erin geluisd’.

Inmiddels zijn mijn dochter en ik ouder en wijzer

Inmiddels is mijn dochter 16 en ben ook ik iets ouder en wijzer. Ik weet nu dat er heel veel vaders zijn die de zorg voor een baby op zich nemen. En ik weet dat bijna elke jonge ouder zich overweldigd voelt door de verantwoordelijkheid voor zo’n klein, wonderlijk, kwetsbaar schepseltje. En ik weet ook dat veel jonge ouders denken dat hun leven stil staat.

Gedeelde menselijkheid

In ACT wordt dit wijzere perspectief ook wel het besef van ‘gedeelde menselijkheid’ genoemd. In het engels klinkt het nog mooier vind ik: Common humanity. Kristin Neff ziet dit besef van Common humanity zelfs als een belangrijk onderdeel van zelfcompassie, naast mindfulness  en selfkindness.

Het meest persoonlijke is het meest universele

En in het Provocatieve coachen zeggen we: ‘Het meest persoonlijke is het meest universele’. Deze uitspraak is trouwens afkomstig van Carl Rogers, de Humanistisch psycholoog die aan de wieg stond van prachtige methoden als Motiverende gespreksvoering, Verbindende communicatie en ja, ook van Provocatief coachen.

Zelfmedelijden

Ik vermoed dat Rogers doelde op het fenomeen dat veel mensen – als ze het moeilijk hebben en zich een beetje schamen – geneigd zijn om zichzelf te isoleren en zich te wentelen in zelfmedelijden en zelfkritiek. Op dat moment denken ze dat ze de enige persoon op de hele wereld zijn met deze specifieke ervaring en dat niemand ze ooit zal begrijpen.

Maar in werkelijkheid heeft bijna iedereen in dezelfde situatie vergelijkbare gevoelens en gedachten. Zo voelt bijna elke jonge ouder zich redelijk overweldigd, terwijl iedereen die op kraamvisite komt zegt: ‘wel genieten, hoor!’

Een provocatieve coach maakt dankbaar gebruik van dit fenomeen door met humor en overdrijving die innerlijke ervaring te benoemen of zelfs theatraal voor te doen.

Als ik toen provocatief gecoached zou zijn…

Toen ik zo worstelde met mijn ‘jonge vader zijn’ had een provocatieve coach mij gemakkelijk uit kunnen dagen door liefdevol plagend de advocaat van de duivel te spelen. Hij had – met een ondeugende twinkeling in zijn ogen – dingen kunnen zeggen als: ‘Tsja, jij bent hier als stoere man natuurlijk ook helemaal niet voor gemaakt! Kijk maar, je bakt er niks van! Je vrouw heeft je erin geluisd! En sorry dat ik het slechte nieuws moet brengen, maar helaas: je leven is helemaal voorbij. Vanaf nu alleen nog maar poepluiers, huilende baby’s midden in de nacht en nooit, maar dan ook nooit meer uitslapen…’

Ik was vast in de lach geschoten!

We kunnen het niet controleren, maar ik vermoed dat als die denkbeeldige ‘Provocatieve jonge vader-coach’ dit zou hebben gezegd vanuit warm contact met mij, dat ik dan in de lach zou zijn geschoten en zou hebben gedacht: ‘óf deze coach is helderziend óf ik ben gewoon niet de enige die dit doormaakt… Hmmm vermoedelijk het laatste… Oké dus ik ben niet raar… Dit is blijkbaar normaal. De coach zou mij dus geholpen hebben om een besef te krijgen van ‘gedeelde menselijkheid’, iets wat veel mensen als heilzaam en steunend ervaren!

Hoe bedoel je ‘mijn leven is voorbij!’

En waarschijnlijk was ik vervolgens in verzet gekomen en had ik dingen gezegd als: ‘Ho, wacht eens even, zo slecht doe ik het nu ook weer niet! Ja het is nieuw, maar ik wordt er steeds beter in. En bovendien heb ik hier met mijn volle verstand voor gekozen, dus hoe bedoel je mijn vrouw heeft mij hierin geluisd?! En mijn leven voorbij? Wat een onzin, dit is mijn leven!’

En dan had de coach mij dus in no time gehad waar hij of zij me hebben wilde, namelijk midden in mijn kracht!

En wat nu?

Vond je deze blog nuttig? Please like, comment or share!

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief coachen meets ACT, deel 2

Weet jij wat er aan de basis ligt van heel veel problemen van coachees?

Ik geef je een hint.

Het is met één woord samen te vatten.

En dat woord begint met een V.

Vermijding.

Of eigenlijk – en dat is de officiële term – experiëntiële vermijding.

Dit komt er op neer dat je bepaalde innerlijke ervaringen wilt voorkomen, zelfs als je daar een flinke prijs voor betaalt.

De volgende drie voorbeelden illustreren dit

A) Iemand die verlegen is vermijdt het ongemak dat hij ervaart in sociale situaties. Het tragische is dat hoe meer hij in zijn schulp kruipt, des te kleiner worden zijn zelfvertrouwen én zijn bewegingsvrijheid.

B) Iemand met uitstelgedrag vermijdt de kans op falen, want zolang je niet in actie komt, kan er ook niets mislukken.

c) Een besluiteloze leidinggevende vermijdt moeilijke beslissingen, zodat zij niet kan worden afgerekend op ‘een verkeerde beslissing’.

In ACT-kringen is iedereen het erover eens dat experiëntiële vermijding voor veel ellende kan zorgen, maar het aardige is dat Frank Farrelly, de grondlegger van de provocatieve therapie dit ook al stelde in zijn boek Provocative Therapy dat hij in 1974 schreef: ‘een van de unieke aspecten van Provocatieve therapie ligt in het gegeven dat de therapeut vanaf het allereerste contact weigert vermijdingsgedrag van de client te accepteren.’

De prijs van vermijding

Een ACT coach zal de coachee bewust maken van ‘de prijs van vermijding’ en onderzoeken of dit werkelijk is hoe de coachee in werk of leven wil staan.

Als hij met wat meer moed wil leven, dan zal zij hem stimuleren om stapje voor stapje het ongemak toe te laten, gesteund door allerlei acceptatievaardigheden. Het goede nieuws is dat ‘actieve acceptatie’ een vaardigheid is die ieder mens kan ontwikkelen.

En nu de provocatieve aanpak

Een Provocatieve coach beoogt in principe hetzelfde, maar de aanpak is nu vanzelfsprekend warm, uitdagend en humorvol, een beetje zoals vrienden die elkaar plagen in de kroeg…

Met een vette knipoog zal de coach overdreven adviseren om het probleemgedrag juist nóg meer te gaan vertonen. Je kunt je vast voorstellen dat de coachee bij het horen van deze ‘adviezen’ op een gezonde manier in verzet komt, bijvoorbeeld zoals hieronder:

A) Coach: ‘Het is juist hééél verstandig dat jij sociale situaties vermijdt, want voor je het weet wordt je uitgelachen of sta je met je mond vol tanden, niet waar? Dat zou je natuurlijk een enorme deuk geven… dat wil toch niemand!

Coachee: ‘Ja, ho eens even! Dat is toch ook geen leven! Zo kom ik natuurlijk nooit een leuke partner tegen!

B) Coach: ‘Tsja, uitstel, uitstel? Je kunt net zo goed zeggen dat jij gewoon heel goed onderzoek doet en dus hééél erg goed beslagen ten ijs komt! Jij bent tenminste niet zo impulsief als al die anderen. Nee hoor, ik denk dat je juist nog méér moet uitstellen!’

Coachee: ‘Ja okéé: onderzoek doen is goed, maar vier uur lang op Facebook dat kun je geen onderzoek meer noemen… Deed ik maar echt onderzoek! Wat ik doe is meer mezelf afleiden met onzin van anderen!’

C) Coach: ‘Tsja, je moet er toch niet aan denken dat jij de verkeerde beslissing neemt! Dat zullen je meerderen én je teamleden je niet in dank afnemen. Nee hoor, dat wikken en wegen van jou is juist heel zorgvuldig. Mensen moeten gewoon wat meer geduld hebben totdat jij uit gewikt en gewogen bent… Niemand heeft meer geduld tegenwoordig, dát is juist het probleem!’

Coachee: ‘Wat een onzin! Het nemen van een verkeerde beslissing is gewoon een soort beroepsrisico… dat hoort er gewoon bij. En trouwens: niet besluiten is óók besluiten, dus dan kan ik maar beter een standpunt innemen, dan weten mensen tenminste waar ik voor sta!’

Verandertaal

Zie je wat een daadkrachtige taal hier ontstaat?

Als je iets weet van motiverende gespreksvoering, dan zul je bovenstaande uitspraken van de coachees herkennen als ‘verandertaal’: uitspraken die pleiten vóór verandering.

Onderzoek laat zien dat dergelijke uitspraken, zeker als ze herhaaldelijk worden gedaan in een ondersteunende omgeving, een goede voorspeller zijn voor daadwerkelijke verandering.

Zie je hoe je een coachee dus vrij snel in de verander-modus kunt krijgen?

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief coachen meets ACT, deel 1

Op het eerste oog zijn Provocatief coachen en Acceptance and Commitment Therapy (ACT ) héél verschillende methoden. En toch…  hoe meer ik erover nadenk hoe meer interessante raakvlakken ik ontdek! In dit eerste deel van drie blogs laat ik de verschillen even voor wat ze zijn en vertel ik je over een paar interessante raakvlakken.

Om die zichtbaar te maken moeten we even stilstaan bij de vraag wat een probleem eigenlijk is. Omdenk-goeroe Berthold Gunster heeft hierop een interessante visie: we ervaren een probleem vaak als één ding, iets vervelends dat op zichzelf staat, zoals: hoofdpijn, een lange file, een irritante baas.

Een probleem is altijd twee dingen

Maar in werkelijkheid bestaat een probleem altijd uit twee dingen: de realiteit en onze verwachting dat die realiteit anders is dan ze werkelijk is. Simpel gezegd: een tegenstelling tussen wat-is en wat-zou-moeten-zijn.

’s Nachts wakker liggen in bed is op zichzelf nog geen probleem. Maar als je bang bent dat je daardoor de volgende dag niet kunt presteren en dat wél heel graag wilt, dan kun je dat ervaren als een lastig probleem.

Als een stel 10 jaar samen is en nooit meer seks heeft, dan is dat op zichzelf geen probleem. Pas als één van beide partners wel graag seks wil, dan zal hij of zij dit als een probleem ervaren.

Je baan verliezen is op zichzelf geen probleem. Sommige mensen hopen zelfs dat ze ontslagen worden, liefst met een mooie ‘oprot-premie’. Of zodat ze lekker de hele dag kunnen gaan zitten vissen.  Alleen als iemand de verwachting heeft om zijn baan te behouden, is het werkelijk een probleem.

Alles is vergankelijk

Misschien vind je dit een wat ver gezocht woordenspelletje? Dat snap ik. Eerlijk gezegd kan ik zelf ook situaties bedenken waarbij ik de gebeurtenis op zichzelf meteen als problematisch ervaar. En toch moet ik erkennen dat de verwachting dat die gebeurtenis zich niet zo zal voordoen eigenlijk een ontkenning is van de realiteit. Denk bijvoorbeeld aan het verliezen van een dierbare. Helaas is dit een realiteit waar veel mensen vroeger of later mee te maken krijgen.

Misschien is dat precies de reden dat onder andere in het Boeddhisme en het Stoïcisme het gebruikelijk is om te contempleren op de vergankelijkheid van… nou ja, van alles eigenlijk. En volgens mij is de bedoeling van die wijze, oude filosofen niet dat we dan maar zielig in een hoekje gaan zitten, maar juist dat we het leven ten volle genieten vanuit een diep besef dat alles maar tijdelijk is.

Twee uitwegen uit een probleem

Als we Berthold Gunster’s  definitie van ‘een probleem’ aannemen, dan betekent dit dat er altijd twee mogelijke uitwegen zijn uit een probleem:

  1.  Acceptatie: soms kunnen we de realiteit niet veranderen, zoals bij het verlies van een dierbare, een droom of een lichaamsfunctie.

2. Commitment: soms kunnen we de realiteit wel veranderen, zodat deze niet meer problematisch is. Garanties zijn er niet, maar we kunnen dingen doen om onze kans te vergroten op een goede nachtrust, intimiteit in onze relatie of een leuke, nieuwe baan. Natuurlijk is hier wel de nodige inzet voor nodig, oftewel:

Het moge helder zijn dat dit geen simpele stappen zijn, maar eerder complexe processen. Gelukkig is een mens tot beide in staat en bovendien zijn deze processen gewoon te leren. En dat is precies wat een ACT-coach of therapeut doet.

Soms is er acceptatie én commitment nodig

Soms is er een mix nodig van acceptatie én commitment. Stel dat je als ouder te maken hebt met een kind met een beperking, dan zul je jarenlang moeten zoeken naar de juiste balans tussen acceptatie en commitment. Omdat ook een beperkt kind zich ontwikkelt weet je immers nooit precies wat je kunt verwachten en wat je dus moet accepteren. Tegelijk zul je je levenslang moeten committeren aan ‘een zo goed mogelijke ouder zijn’ voor dit kind.

Het is precies zoals het mooie gebed van Niebuhr zegt: “Geef mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”

En dan nu de provocatieve benadering

Hoe kijkt een provocatieve coach hier nu tegen aan? Welnu, ook deze is uit op acceptatie, commitment of een mix van beide. De manier waarop hij of zij dat doet is echter vrij onorthodox: hij accepteert het probleem niet zomaar als probleem. Daar moet een coachee echt moeite voor doen. Vaak zal de provocatieve coach – vanuit goed contact en met een liefdevol plagende intentie – dingen zeggen als:

‘Okee, je ligt soms wakker ’s nachts… Nou en? Dan heb je tijd om al je zonden te overdenken, dus wat is nu eigenlijk het probleem?’

‘Dus je hebt al jaren geen seks meer… Nou en? Mensen kunnen heel goed zonder seks, dus wat is het probleem? Dat voorkomt juist een hoop gedoe!’

‘Je bent dus 58 en je hebt geen werk meer… Dus eigenlijk ben je met vervroegd pensioen. Heerlijk toch? Ik zie het probleem niet’.

Nu zijn er twee mogelijkheden:

  1. De coachee gaat zich verzetten tegen de coach en begint te vertellen dat het probleem wel degelijk een groot probleem voor is en toch echt moet veranderen. Zie hier het ontstaan van een zeker commitment.
  2. De coachee neemt het perspectief van de coach over en begint dus langzaam maar zeker het probleem te accepteren. Zie hier het ontstaan van acceptatie.

Het klinkt misschien wat vreemd, maar voor de provocatieve coach zijn beide uitkomsten even oké. Als de coachee het probleem werkelijk accepteert, dan kan eventueel een volgend ‘probleem’ worden aangepakt of het traject worden beëindigd. En als de coachee de situatie wil veranderen, dan kun je hem of haar uiteraard verder coachen tot dit doel bereikt is.

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

Een provocatief ‘café-gesprek’​ met een ex-gedetineerde…

Eens sprak ik een jongeman van 28 die veroordeeld was voor inbraak, handel in verdovende middelen en verboden wapenbezit. Nadat hij was vrijgekomen ontdekte hij dat zijn vriendin, tevens moeder van zijn zoon van drie, was vreemdgegaan. Hij voelt zich zwaar bedrogen, is boos op haar, maar heeft haar ook nodig. Zij twijfelt of ze met hem verder wil, maar ja, ze heeft ook een kind met hem.

B. vindt dit alles zó moeilijk dat hij bijna over niets anders kan praten. Bovendien legt hij de oplossing voor zijn problemen totaal buiten zichzelf: als zij weer voor me gaat… als ik nou maar een baan vind… als ik eigen woonruimte heb… ja, dan komt alles goed.

Hij bleef maar klagen, totdat…

Nu kende ik B. al een aantal weken en we hadden een prima werkrelatie. Hij nam vaak zelf het initiatief tot een gesprek en had duidelijk behoefte aan een luisterend oor. Echter, in zijn gedrag veranderde er weinig: hij bleef maar klagen en de verantwoordelijkheid buiten zichzelf leggen. Na enkele weken op de standaard begripvolle manier met hem gewerkt te hebben – zonder veel resultaat – besluit ik om het eens op de provocatieve manier te proberen.

“Ik ga het slechte in je benadrukken om het goede naar boven te halen”

Om de schok niet te groot te laten zijn bied ik eerst een veilig kader aan: “Ik stel voor dat we heet eens anders doen… Ik ga een beetje advocaat van de duivel spelen… Je kunt het zien als de hulpverleningsstijl van de kroeg… Ik ga het slechte in je benadrukken om het goede naar boven te halen. Maar onthoud alsjeblieft dat ik aan jouw kant sta, ok?” Hij stemt in met deze werkwijze en we beginnen. Een deel van het gesprek heb ik kort na afloop als volgt genoteerd.

NB: Dit was de tijd vóór ‘What Works’ en er bestonden nog nauwelijks protocollen. Over evidence-based werken hoorde je niemand. Kortom: ik kon naar hartenlust experimenteren met de provocatieve aanpak en dat deed ik ook. Destijds kende ik Motiverende gespreksvoering nog niet.. Toch is het opvallend hoeveel verandertaal (‘changetalk’) er bij deze jongeman op gang komt en zelfs met een opvallende felheid.

Het gesprek verliep als volgt:

(C staat hier voor Coach en B staat (heel verrassend) voor… B. )

C: Zullen we het maar weer eens over je vriendin hebben… (Ja…) Ok, weet je, ík snap wel waarom ze bij je weg wil! Want zeg nou zelf, wat moet ze nou met een man die nergens goed in is. Als crimineel wordt je steeds gepakt en als werkende burger… Nou ja, daar hoeven we het niet eens over te hebben… En dan loop je ook nog als een middeleeuwse slaaf te bedelen of je alsjeblieft bij haar mag blijven… geen wonder dat ze je niet respecteert!

B: Oh… Ze respecteert me heus nog wel, maar ze is gewoon haar vertrouwen in mij een beetje kwijt en ik trouwens óók in haar!

C: Ja en terecht! Ze heeft bewezen dat ze niet te vertrouwen is… Je hoeft maar even vast te zitten en ze gaat meteen vreemd! Als ik jou was zou ik maar een flatje tegenover haar gaan huren zodat je haar goed in de gaten kunt houden met een verrekijker! Misschien kun je ook wat afluisterapparatuur installeren in haar…

B: Wat een onzin! Ik moet gewoon snel een baan vinden, dan kan ik haar laten zien dat het me nu menens is! (Prille verandertaal) Maar ja door dat Kaulo-programma van jullie ben ik maar drie dagen per week beschikbaar en met mijn strafblad maak ik sowieso geen kans.

C: Precies, jij maakt geen kans! En bovendien past het werkende bestaan toch niet bij je. Misschien is het gewoon wel jouw missie in dit leven om beroepscrimineel te zijn…

B: Nee hee, ik wil eruit stappen! (Verandertaal: Willen)

C: Ja maar, misschien heb je het tot nu toe gewoon nog niet goed aangepakt! Je moet volgens mij groter gaan denken: anderen het vuile werk laten opknappen.

B: Je moest eens weten! Ik heb dingen gedaan, als ik daarvoor gepakt was, dan had ik zó 8, 9 jaar gekregen!

C: Oh, nu word ik wel nieuwsgierig, vertel eens!

B: Ja dág, dat ga ik jou niet aan je neus hangen!

C: Hè, dat vind ik nou jammer! Maar goed, daarmee ben je dus wel weggekomen! Kijk dat bedoel ik nou, het is gewoon een gave!

B: Okee, ik geef toe, ik heb heus wel eens gedacht: misschien moet ik gewoon doen waar ik goed in ben…

C: Ben jij dan echt zo goed?

B: Iedereen in Den Haag wil met mij werken!

C: Nou, zie je nou wel! Het is gewoon doodzonde als je zo’n talent laat versloffen!

B: Hou nou eens op! Ik wil er écht uitstappen! (Verandertaal: Willen)

C: Maar waaróm dan in godsnaam?!

B: (Zeer congruent) Omdat ik mijn GEZIN kwijtraak! (Verandertaal: Redenen)

C: Oké, oké, dus je wilt er uit stappen… Klinkt mooi, maar ik vraag me af of

jij daar wel sterk genoeg voor bent.

B: Oh heus wel! (Verandertaal: Kunnen)

C: Hoe weet je dat zo zeker?

B: Nou laatst nog, toen was ik in café ‘de Schurk’, waar al die grote jongens komen en toen kwam er eentje naar me toe en die zei: “ik heb een klus”. Nou toen zei ik gewoon: ‘vraag maar een ander, ik kap ermee”. (Commitmenttaal: Stappen zetten)

C: Jij?? Heb Jij dat gezegd??

B: Ja, ik ja!

C: Nou, oké, stel dat het je lukt, heb je weleens bedacht hoe saai dat burgermansbestaan wel niet is… (vermoeid met drama:) Elke Dag Om Zes Uur Op, wéér naar die zelfde saaie baan, de heeeele dag buffelen voor een hongerloontje, ’s avonds weer naar huis naar die zelfde saaie vrouw, en alvast je boterhammetjes smeren voor de volgende dag… Dat is toch geen léven!

B: Maar dan heb je wel rust! Kijk ik heb gewoon geen zin meer om steeds achterom te moeten kijken, 24 u per dag op je hoede! Mijn zoontje die bang is voor de politie! Dat is pas een rotleven! (Verandertaal: Redenen)

(…)

Voor de helderheid: deze man werd geen modelburger, maar dit gesprek bleek wel een keerpunt in de begeleiding. Hij begon meer verantwoordelijkheid te nemen en refereerde er nog vaak aan als ‘dat café-gesprek met jou’.

Ook provocatief leren coachen? Op veilige, doch speels & uitdagende wijze?

Hier leer je het thuis, op je tijger pantoffels.
En hier leer je het live in een leuke groep gelijkgestemden.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

Provocatief versus oplossingsgericht coachen

Stel je eens voor dat je ergens mee worstelt en op zoek bent naar een coach. Waarschijnlijk hoop je dat je toekomst er anders uit gaat zien dan je heden, want waarom zou je anders naar een coach op zoek gaan? Je zoekt wat op internet en je ziet dat je kunt kiezen uit twee coaches bij jou in de buurt: coach A en coach B.

Coach A belooft je dat je dat je na een aantal sessies veel meer inzicht zult hebben in jezelf en / of de oorzaak van je problemen. Hij/zij werkt onder andere met gevalideerde vragenlijsten en een inzicht gevende methode van gespreksvoering. Helaas kan coach A niet garanderen dat je probleem zal verdwijnen en / of dat je gewenste toekomst dichterbij zal komen.

Coach B belooft je dat je na de eerste sessie waarschijnlijk meteen al dingen anders zult aanpakken en dat je na een aantal sessies duidelijk op weg bent naar je gewenste toekomst. Helaas kan coach B niet garanderen dat je meer inzicht zult krijgen in jezelf en/of de oorzaak van je problemen.

En nu komt-ie: met welke coach ga je in zee?

Zelf heb ik – na ervaringen met beide typen hulpverleners n.a.v. een burn-out in 2008 – een duidelijke voorkeur ontwikkeld voor het type B.

En natuurlijk kan dat voor jou anders zijn.

Leidt inzicht tot actie?

Toch wil ik je hierover even laten nadenken. Een aanname die ik veel tegen kom is dat inzicht leidt tot actie. Oftewel: als de coachee maar voldoende inzicht heeft in zichzelf en/of de oorzaak van problemen, dan zal hij/zij wel in actie komen om dingen te veranderen. Hiervoor is bij mijn weten geen enkel bewijs te vinden. Sterker nog: het is een bekend fenomeen dat sommige cliënten van therapeut naar therapeut hoppen in een eindeloze zoektocht, zonder daadwerkelijk dingen te veranderen. Een vergelijkbaar fenomeen is ‘Parallysis Analysis’, dat zoveel betekent als: ‘verlamming’ door te veel piekeren over de oorzaak van je problemen. De centrale vraag hierbij is vaak: ‘wat is er mis met mij?’ Je kent vast wel iemand in je omgeving die daar aan lijdt.

Of leidt actie tot inzicht?

Persoonlijk ben ik er van overtuigd geraakt dat de omgekeerde aanname minstens zo waar is en in elk geval veel pragmatische waarde heeft: actie leidt tot inzicht! Stel dat een coachee genaamd Anna nogal sub-assertief is en dus iedereen wil pleasen en veel te vaak ‘ja’ zegt. Dikke kans dat ze ook een beetje moe is geworden van al dat pleasen. Als Anna na een eerste coachgesprek met coach B besluit om af en toe eens ‘nee’ te gaan zeggen, dan is zij in elk geval in actie gekomen. Dat is op zich natuurlijk al prachtig, maar er gebeurt nog meer. Anna is nu aan het leren van wat wel en niet werkt in het proces van assertiever worden. Ze merkt dat ze best in staat is om ‘nee’ te zeggen. En dat sommige mensen zeggen: ‘geeft niks, dan zoek ik even verder’. En ja, er zullen ook mensen teleurgesteld reageren en zeggen ‘zo ken ik je niet, Anna… Dat valt me tegen van je!’ En ook dát is leerzaam.

Wennen aan Anna 2.0

Kennelijk moeten andere mensen ook wennen aan Anna 2.0. En als ze hierin blijven hangen, dan zijn ze misschien wel erg op zichzelf gericht en hebben ze weinig interesse in Anna’s welzijn. Dit is voor Anna natuurlijk niet prettig om te ontdekken, maar wel degelijk leerzaam. En als Anna volhoudt – onder aanmoediging van de coach – dan zou ze na een tijdje zomaar kunnen ontdekken dat Anna 2.0 prima in staat is om bij zichzelf te checken of ze ‘ja’ of ‘nee’ wil zeggen en bovendien voet bij stuk te houden als dat nodig is. Ook zal ze merken dat het erbij hoort dat ze zich soms een beetje schuldig voelt, bijna alsof haar gevoelsleven óók nog een beetje moet wennen. Zie je hoeveel inzicht Anna – als onverwachte bonus – opdoet door eerst in actie te komen?

Wie is coach B?

En nu de hamvraag: hoe lukt het coach B om zijn of haar coachee zo snel in beweging te krijgen? Welnu, dat kan op verschillende manieren. In elk geval kan coach B zowel een provocatieve als een oplossingsgerichte coach zijn. Beide typen coaching staan erom bekend dat de coachee heel snel in actie komt en dat er nauwelijks tot geen tijd wordt besteed aan ‘graven in het verleden’ of ‘zoeken naar verklaringen’. En bij beide typen coaching is er een voorkeur voor de aanname: Actie leidt tot inzicht. Een Oplossingsgerichte coach zal die aanname in de praktijk brengen door eerst samen een aantrekkelijke stip aan de horizon te creëren. Wellicht zegt Anna daarover het volgende: ‘Ja, ik zou heel blij zijn als ik wat meer energie zou hebben, meer tijd voor mezelf en meer regie over mijn leven… en ik denk dat ik daarvoor moet leren om mijn grenzen beter te bewaken’. Vervolgens zou de Oplossingsgerichte coach op zoek gaan naar momenten dat dat Anna al een heel klein beetje lukt en stap voor stap dit succes gaan uitbouwen op een manier die bij Anna past.

En nu provocatief…

Een Provocatieve coach heeft exact hetzelfde doel, maar pakt het wat onorthodoxer aan. Die zou Anna misschien uitdagen om in het hier en nu al haar grenzen te gaan bewaken. Misschien door er expres een klein beetje over heen te gaan, maar altijd met een liefdevol plagende basishouding en een ondeugende twinkeling in de ogen. Dat zou zo kunnen klinken: ‘Anna voor je verder gaat… Ik merk opeens dat ik wat dorst heb… en eigenlijk ben ik ook heel moe opeens… zou jij even wat water voor mij willen halen in de keuken?’ Als Anna dit doet, dan zal de coach misschien nog een stapje verder gaan, net zo lang tot Anna zegt: ‘Ja, ho eens even! Nu is het genoeg!’ Zo hebben provocatieve coaches in de praktijk al verzoeken gedaan tot: opruimen van bureau’s, verplaatsen van dozen, vertellen van een goede mop, etc. Het mooie hiervan is dat de coachee op speelse wijze in het hier-en-nu wordt verleid tot een informeel rollenspel. Voor hij of zij het doorheeft is ‘de oefening’ voorbij en is het succes al behaald.

“Dit gesprek mag wel op Youtube, toch?” 

Onlangs coachte ik een man die graag wat assertiever wilde worden en met wie ik eerder ook al provocatief had gewerkt. Laten we hem Thomas noemen. Toevallig was het zo dat ik meteen na hem nog een coachee had, met wie ik de afspraak had dat ik de sessie mocht opnemen op video. Daarom stonden de camera en lampen al klaar, vol gericht op zijn stoel. Toen Thomas binnen kwam en verbaasd naar de camera keek, antwoordde ik doodleuk: ‘Oh, ja, ik wilde ons gesprek  even op nemen… Voor op Youtube… Marketing enzo… Dat vind je wel goed, toch?’ Tot mijn verbazing vond hij het nog  goed ook, terwijl het natuurlijk niet in de haak was wat ik deed. Daarom ging ik nog een stapje verder: ‘Ok, zei ik, maar dan moet je wel een heel gewillige coachee spelen… Anders is het natuurlijk geen goede reclame voor mij…’ Het duurde even, maar uiteindelijk kwam hij – gelukkig – in verzet en zei: ‘Ja eh, sorry, hoor, maar eh… het gaat hier toch om mij?’ Pas toen ik met een knipoog zei dat ik dat wel een beetje egoïstisch van hem vond viel er een kwartje bij hem. Achteraf zei hij dat hij deze ‘real-life oefening’ erg leerzaam vond. En natuurlijk heb ik geen opnames op Youtube gezet.

Absurde verklaringen

Zowel bij Oplossingsgericht als bij provocatief coachen stimuleer je enorm het creatieve denkvermogen van de coachee. Bij Oplossingsgericht coachen doe je dat onder andere door de coachee in een ontspannen en optimistische stemming te brengen, te onderzoeken wat al werkt en hier creatief op voort te bouwen. De provocatieve coach doet het ook hier nogal onorthodox, namelijk door allerlei verklaringen en oplossingen voor het probleem te geven, maar… alléén absurde! Dit werkt het beste als de coachee ook vraagt om een verklaring of oplossing. Hij krijgt dus wat-ie vraagt, alleen net een beetje anders. Gek genoeg heeft dit vaak een soort brainstorm-effect op de coachee: die komt zelf op nieuwe, creatieve oplossingen.

Bij coachees die assertiever willen worden, zoals Anna of Thomas, zou je bijvoorbeeld kunnen denken aan speels-absurde-verklaringen-met-knipoog, zoals:

  • ‘Het is vast je spirituele karma om gewoon heel erg dienend door het leven te gaan… Dat is toch prachtig!’
  • ‘Waarschijnlijk ben jij al heel pleasend en onderdanig geboren… Heb je ooit gehoord dat je als baby al zelf je luiers probeerde te wassen? En liever de fles had dan borstvoeding om je moeder te ontzien?’
  • ‘In een vorig leven was jij vast een hele gemene grootgrondbezitter die zijn onderdanen afbeulde… en in dit leven moet je daarvoor boeten…  pech voor jou, maar wel heel rechtvaardig!’

Absurde oplossingen

Doordat de verklaringen zo absurd zijn, komt je coachee vaak snel tot het inzicht dat-ie zo niet verder gaat komen. En bijna als vanzelf dient dan de vraag naar een oplossing zich aan. Ook die kan hij krijgen, maar uiteraard wel met een knipoog:

  • ‘Zeg gewoon standaard: het spijt me, maar dat doe ik nooit op donderdag. Zo hoef je alleen maar te onthouden welke dag van de week het is… Dat kan zelfs zo iemand als jij!’
  • ‘Eet de hele dag cup-a-soup en roep steeds als iemand je kamer binnenkomt: ‘Nú even niet!’
  • ‘Maak een T-shirt met de tekst: ‘Zie ik er soms uit als een pleasende, onderdanige sukkel?’

Op de één of andere wonderlijk wijze triggert dit vaak een gezonde reactie bij de coachee: ‘Wat een onzin! Dan kan ik nog beter gewoon rustig en duidelijk ‘nee’ zeggen… Of aangeven dat ik er even over na wil denken!

Hierop kun jij als coach weer reageren met: ‘Ja, zeg, als het zo makkelijk was… Dan had je het al gedaan… Dus eh… dat kun jij toch niet!’. Hier ga je mee door totdat de tijd op is of de coachee zegt: ‘Genoeg van die onzin! Ik zal je bewijzen dat ik prima voor mezelf kan opkomen!’

Waarop jij als coach kunt zeggen: ‘Nou.. ik moet het nog zien, maar vooruit… Op hoop van zegen dan maar!’

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

 

1 Reactie/door