Geniet en verbeter meteen je brein!

‘Je moet de goede zaadjes voeden’, zegt mijn Zen-leraar Thich Nhat Hanh regelmatig. ‘Mooie metafoor’ denk ik telkens, als ik zijn woorden hoor of lees, ‘maar hoe doe je dat?’ Enkele weken terug was ik op een lezing van Rick Hanson, ter promotie van zijn nieuwe boek ‘geheugen voor geluk’. Daar vond ik niet alleen antwoord op mijn vraag, maar ik ontdekte tevens hoe je – al genietend – je brein ten positieve kunt veranderen… wie wil dat nu niet? In deze blog zal ik de essentie van zijn visie samenvatten, zodat je er direct mee aan de slag kunt – mocht je dat willen…

From state to trait

Hanson weet waarover hij het heeft: als neuro-psycholoog en ervaren meditatie-leraar is hij gefascineerd door de ontmoeting van brein-wetenschap en contemplatieve wijsheid en richtte hier een instituut voor op. Zijn presentatie was trouwens ook aansprekend: bescheiden, met humor en overduidelijk een drive om deze wereld tot een mooiere plek te maken. Hij vat zijn visie samen in 4 woorden: ‘From state to trait’. Wat hij hiermee bedoelt is dat de gemoedstoestanden (states) waarin wij ons herhaaldelijk bevinden, langzaam maar zeker karaktertrekken worden (traits). Ons brein is immers plastisch: het maakt voortdurend nieuwe verbindingen aan. En omdat wij mensen geneigd zijn bepaalde activiteiten voortdurend te herhalen, ontstaan er als het ware ‘gebaande paden’ in ons brein. Sommige paden hebben we zo vaak gelopen dat ons brein er niet over twijfelt een andere afslag te nemen. Een andere bekende neuro-wetenschapper zei dat zo: ‘neurons that fire together, wire together’. Het goede nieuws hierbij is dat wij op elk moment van ons leven nieuwe keuzes kunnen maken en nieuwe (heilzame) gewoontes kunnen ontwikkelen.

De tom-tom van je brein

Onderzoek heeft dit overtuigend aangetoond: in de tijd vóór de Tom-Tom moesten Londense taxi-chauffeurs ongelofelijk veel straten uit hun hoofd kennen. Zelfs oudere chauffeurs bleken na enige tijd een vergrote hippocampus (de tom-tom van ons brein) te hebben. Bij mensen die gaan jongleren neemt na drie maanden het motorische deel in hun brein in omvang toe. Als ze stoppen neemt het ook weer af. Bij mensen die een 8-weekse mindfulness-training hebben gevolgd bleken delen van het brein die verantwoordelijk zijn voor ons geheugen, leervermogen, emotie-regulatie, zelfbewustzijn en perspectief name duidelijk te zijn toegenomen.

HEAL je brein

Oké, terug naar Hanson: hij stelt dus dat als je heel veel tijd besteedt aan gestressd bezig zijn. ontevreden zijn, depressief zijn, je vanzelf een gestressed, ontevreden, of depressief brein ontwikkelt. Hoe kunnen we dit proces nu ten goede keren? Wel, door de goede zaadjes te voeden! Dit kun je doen door de kleine, prettige momenten die ieder mens wel heeft, écht te koesteren, te proeven, kortom: de tijd nemen om er echt van te genieten. Preciezer legt hij het uit in 4 stappen, samengevat in het acroniem: H.E.A.L.
1. Have a positive experience: wees je bewust van positieve, prettige ervaringen als je die spontaan hebt, óf zoek ze actief op: nodig vrienden uit; ga naar buiten; beweeg; doe yoga. Gemoedstoestanden die je zou kunnen gebruiken of opzoeken zijn: dankbaarheid, tevredenheid, verbondenheid, geborgenheid, innerlijke vrede, rust, etc.
2. Enrich it: zoom echt in op die ervaring; betrek al je zintuigen erbij; maak het zo rijk mogelijk.
3. Absorb it: gun jezelf even de tijd om stil te staan bij wat je ervaart en er intens van te genieten; proef het moment en laat het echt binnenkomen; ontspan in de ervaring.
4. Link to negative material (optioneel): als je meer ervaren raakt kun je zelfs dit soort positieve momenten gaan koppelen aan negatieve ervaringen uit het verleden, zodat er een nieuwe associatie ontstaat. Bouw echter eerst wat ervaring op met stap 1 t/m 3.

Ik heb er zelf enige weken mee geoefend en het is wonderlijk om te merken dat bovengenoemde stappen helemaal niet vanzelfsprekend zijn. Ondanks dat ik al jaren mediteer en mezelf mindfulness-trainer mag noemen, ontdekte ik dat in de hectiek van alledag ik maar al te makkelijk vergeet stil te staan bij de prettige momenten. Het leuke is dat zo’n 10 seconden al genoeg zijn om iets binnen te laten komen en nieuwe verbindingen in het brein te laten ontstaan.

Effectiviteit van therapie

Hanson noemt dit het ‘installeren’ van de ervaring, bijna alsof hij het heeft over downloaden van nieuwe software op je computer. Tenslotte legt hij een ontzettend interessant verband met de effectiviteit van therapie. Hij vertelt dat de effectiviteit van therapie de afgelopen 30 jaar nauwelijks is toegenomen. Zijn verklaring hiervoor is dat we wel goed zijn geworden in het oproepen van allerlei positieve ervaringen en gemoedstoestanden bij mensen, maar dat we vergeten zijn te leren hoe ze deze kunnen ‘installeren’, oftewel blijvend kunnen vastleggen in hun brein. Hij verwacht dat we hier de komende tijd grote verbeteringen mee kunnen realiseren. Ik hoop van harte dat hij gelijk heeft!

Kortom: zit je straks op een terrasje in goed gezelschap en vragen je vrienden waarom je zo glazig zit te glimlachen, dan zeg je gewoon dat je je brein even aan het ‘resetten’ bent! Have a nice summer!

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

9 Reacties/door

Motiverende gespreksvoering bij Groepen

Train je weleens in gedwongen kader? (Reclassering, Jeugdzorg, verslavingszorg) Wil je weten hoe je weerstand in groepen kunt voorkomen en ‘genezen’? En hoe je zorgt dat iedereen tot zijn of haar recht komt? Dan is dit artikel interessant voor je. Overigens ga ik dit keer voor het gemak uit van basis-kennis van MI (anders zou het een heel lang artikel worden). Als MI nog nieuw voor je is, verwijs ik je graag naar ons gratis e-book.

Het toetje van het ICMI

Onlangs was ik in Amsterdam op het ICMI, oftewel the International Conference on Motivational Interviewing. Allerlei gerenommeerde wetenschappers, waaronder MI-grondlegger Bill Miller (de man met de baard op de foto, op het punt om in te stappen in de rondvaartboot), Terry Moyers (bekend onderzoekster, de vrouw op de foto) presenteerden de nieuwste inzichten op het gebied van Motiverende gespreksvoering… hoewel soms taaie kost, was het ook zeer inspirerend om te zien dat men over de hele wereld met dezelfde bevlogenheid en MI-spirit werkt aan blijvende gedragsverandering bij allerlei doelgroepen.

Het congres was goed, maar het ‘toetje’ was nog beter! Na afloop werd er namelijk een workshop (georganiseerd door MINT-ned) verzorgd door Chris Wagner (linksonder op de foto) en Karen Ingersol, auteurs van het boek: MI in groups. Wat zij presenteerden is eigenlijk essentiële kennis voor elke trainer en zeker voor elke trainer die in gedwongen kader werkt, of anderszins weleens te maken krijgt met ‘weerstand’ (overigens een achterhaalde term, daarover meer in een volgend blog).

De workshop kort samengevat

MI bij groepen legt de nadruk op het betrekken van de gehele groep en het rechtvaardig verdelen van ieders spreektijd. Te lange 1op1tjes tussen trainer en deelnemer worden zoveel mogelijk voorkomen. Ook ligt de nadruk meer op positieve doelen, mogelijkheden, wederzijdse betrokkenheid, dan op ‘praten over problemen’. Problemen kun je het beste zien als ‘obstakels die je kunt overwinnen’ of als een context voor doelstellingen . Het verleden wordt vooral gezien als bron van kracht en ‘geleerde lessen’. Interessant is dat MI in groepen dicht aanligt tegen de oplossingsgerichte benadering. Chris Wagner zegt hierover: In groepswerk is het bouwen van hoop misschien wel belangrijker dan het oplossen van ambivalentie. Overigens zegt onderzoek dat verandertaal van één persoon in de groep de kans op verandering van álle groepsleden groter maakt.

Ook bij MI in groepen kun je vier processen herkennen:

1e Proces: Engageren

Uiteraard is er veel aandacht voor het creëren van een positief en veilig leerklimaat. Immers waarom zou je weerstandsgedrag vertonen als je je enerzijds veilig voelt en respectvol bejegend wordt en anderzijds het gevoel hebt dat de trainer weet waar-ie het over heeft en echt de leiding heeft. Dan rest hooguit de optie dat het onderwerp je niet interesseert / niet nuttig lijkt of dat je boos bent dat je verplicht moet deelnemen. In dat kader is het interessant om te weten dat MI het effectiefst blijkt bij mensen die aanvankelijk boos zijn dat zij aan een behandeling of training moeten deelnemen en vervolgens – tot hun verrassing – met empathie en ruimte voor de eigen autonomie bejegend worden. De MI-basishouding werkt onmiddellijk ontwapenend.

Als het om engageren (i.e. betrekken, de relatie bouwen) gaat, dan is een goed begin echt het halve werk. Zorg bijvoorbeeld vooraf voor “problem-free talk”, dat wil zeggen: laat deelnemers vertellen over positieve zaken die hen bezighouden. Iets wat veel trainers die in gedwongen kader werken (DJI; reclassering; jeugdzorg) al prima doen is het maken van groepsafspraken waarbij je de deelnemers zoveel mogelijk betrekt. Een groepsafspraak die echter vaak vergeten wordt is de volgende: “Hoe gaan we om met mensen in de groep die weinig praten en mensen die juist heel veel praten? Wat vinden jullie hierin rechtvaardig?”. Hierdoor maak je de gehele groep verantwoordelijk voor de verdeling van de spreektijd.

Spreektijd van de trainer: het advies is dat de trainer max 20% van de tijd aan het woord is en de deelnemers dus de rest van de tijd. Hoewel deze verhouding misschien niet bij elke training mogelijk is, geldt in elk geval het adagium: Better be a Guide on the Side, then a Sage on the Stage…

2e proces: focussen

Ook en juist bij groepen is het belang van focussen groot. Dit vraagt een effectieve inzet van de verschillende gespreksvaardigheden. Hier volgen wat tips over hoe je met name reflecties effectief kunt inzetten:

Bij groepswerk kun je reflecties op nieuwe manieren inzetten. Zo kun je bijvoorbeeld reflecteren wat je in de hele groep ziet gebeuren. Voorbeeld: “het lijkt erop dat jullie geraakt zijn door wat er zojuist is verteld… Wie wil hier iets over delen?
Bij veel praters: geef reflecties op de emotie en niet op de inhoud. Inhoudelijke reflecties zijn juist een uitnodiging om verder te praten, terwijl reflecties op de emotie de ‘veelprater’ iets geven om te voelen of over na te denken, waarbij de kans groot is dat deze even stil wordt. Ook kun je bij veel-praters juist gesloten vragen stellen, om vervolgens de aandacht te verleggen naar een stillere deelnemer. Trainer: ‘Klopt het dat jij vindt dat…’ Veelprater: ” ja, inderdaad’. Trainer: ‘Oké, eens kijken hoe anderen dit zien… John (stille deelnemer)… hoe kijk jij daar tegen aan?

3e proces: ontlokken

Probeer voortdurend thema’s te verbreden en de herkenbaarheid voor iedere deelnemer op te zoeken. Voorkom “coaching met getuigen”, waarbij je te lang stil staat bij de specifieke inbreng of vraag van slechts één deelnemer. Hoewel dit vanzelfsprekend lijkt, is dit voor trainers met een achtergrond in de hulpverlening of coaching een vaak voorkomende valkuil. Het wordt een ander verhaal als je de groep betrekt en laat brainstormen over oplossingen voor één specifiek probleem; dan stimuleer je het probleemoplossingsvermogen van de hele groep.

Wat te doen als een van de deelnemers in de reparatiereflex stapt? (i.e. ongevraagd allerlei oplossingen en adviezen aandragen) Tip: Bevestig de positieve intentie van deze deelnemer en vraag aan de inbrenger van het probleem, of deze inderdaad behoefte heeft aan adviezen. Zo ja, dan kun je meerdere deelnemers betrekken en mee laten denken over passende oplossingen. Zo nee, ga dan verder met de training zoals gepland. Als de deelnemer a.h.w. in de reparatie-reflex blijft hangen , dan kun je respectvol vragen wat hem of haar beweegt om steeds adviezen te geven.

Tijdsoriëntatie: Het verleden wordt vooral gezien als bron van ‘geleerde lessen’ over wat wel en niet werkt in een mensenleven. Hierbij horen vragen als: Welke oplossingen heb je eerder toegepast voor zo’n soort probleem? Hoe pakte dat uit? Hoe ben je sterker uit die (moeilijke) situatie gekomen? Wat heb je ervan geleerd?

De rol van positieve emoties: het actief cultiveren van positieve emoties zorgt voor een goed klimaat waarin meer ruimte is voor creativiteit, nieuwsgierigheid, optimisme en de bereidheid tot leren. Dit sluit mooi aan op de ‘broaden and build’ theorie van Barbara Fredrickson die stelt dat als iemand positieve emoties ervaart, hij een breder perspectief krijgt (broaden), hierdoor meer mogelijkheden ziet en de kans groter wordt op nieuwe positieve ervaringen (build).

Over eigen doelen: ook als deelnemers eigen, andere doelen hebben dan waar de training voor staat, dan moedig je die in eerste instantie aan. (Zolang de doelen niet pro-crimineel of anderszins ongepast zijn) Later kun je deze doelen koppelen aan de doelen van de training.

4e proces: plannen

Hierbij worden kleine stappen in de goede richting gestimuleerd. Kleine stappen zijn namelijk overzichtelijk, behapbaar en maken de kans groot op een succes ervaring. Door dergelijke kleine succeservaringen op te doen komt iemand eerder in beweging en groeit langzaam, maar zeker het vertrouwen, waardoor nieuwe uitdagender stappen mogelijk worden.

Voor grotere plannen helpt het om die in een ondersteunende groep te delen en met constructieve feedback eventueel bij te stellen. Hierbij zorgt de groep a.h.w. voor een zekere ‘reality-testing’.

Als je meer wilt lezen over MI bij groepen dan is het boek MI in groups van bovengenoemde auteurs zeker een aanrader. Van dé uitgever van MI boeken hoorde ik dat dit boek voorlopig nog niet vertaald zal worden in het Nederlands, dus de Engelse versie aanschaffen is de moeite waard.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

 

8 Reacties/door

De 3 verander-talen

Ken je dat? Je doet zó je best en je cliënt zegt alleen maar dingen die je niet wilt horen: ‘ja maar…’, ‘Jij hebt makkelijk praten’, ‘Ik wil het wel, maar ik kan het niet’ of nog erger: ‘Ja’ zeggen en ‘nee’ doen… Lastig hè? Vooral omdat het ook anders kan! Wil je ook effectief leren motiveren? Weerstand voorkomen of doen afnemen? Mensen zover krijgen dat ze doen wat ze zeggen? Lees dan vooral verder.

In de motiverende gespreksvoering zeggen we dat motivatie iets is dat je niet op kunt leggen, maar dat je dient te ontlokken aan de ander. Je kunt er namelijk van uitgaan dat de meeste mensen (zowel jongeren als volwassenen) ambivalent zijn ten aanzien van de verandering die het leven van ze vraagt. Dat betekent dat ze voor een deel wel degelijk inzien dat veranderen verstandig is. Er is echter ook een ander deel dat ze van de verandering afhoudt: angst voor het onbekende, angst om te falen, gehechtheid aan de huidige status quo, verzet tegen ‘het moeten’.

Focussen
We weten ook dat hoe meer druk je uitoefent, hoe meer de ander zich schrap zet, met relatieschade en afgenomen motivatie tot gevolg. Dus hoe moet het dan wel? Natuurlijk moet je eerst investeren in een goede werkrelatie. Als die er is zul je samen moeten focussen op het te veranderen gedrag. Waar gaan we het over hebben? Naar welk doel gaan we toewerken? Soms is het doel van te voren al helder: het moet gaan over re-integratie, over actieve onderwijsdeelname of over een gezondere leefstijl. Toch is er vaak wel wat ruimte voor het precieze wat, wanneer en hoe en het is verstandig daarover een gelijkwaardige dialoog aan te gaan.

Ontlokken
Als de focus helder is komt het aan op ontlokken. Het is dit proces dat motiverende gespreksvoering uniek maakt. En wat ontlok je dan precies? Wel je wilt eigenlijk dat je cliënt, leerling of patiënt 3 talen gaat spreken: de taal van het Verlangen, de taal van het Vertrouwen en de taal van de Verbintenis (commitment). Waarom wil je dat? Omdat we weten dat mensen geloven wat ze zichzelf horen zeggen. Hoe vaker iemand zichzelf hoort zeggen dat hij echt wil veranderen, dat hij het ook echt kan en dat hij zich hieraan verbindt, hoe groter de kans dat hij het ook daadwerkelijk gaat doen.

De 3 talen
De taal van het Verlangen klinkt bijvoorbeeld zo: ‘ik wil mijn kleinkinderen zien opgroeien’, ‘ik wil overgaan, want anders raak ik mijn vrienden kwijt’, ‘ik wil werk dat bij me past’. De taal van het Vertrouwen kan zo klinken: ‘Als ik er echt voor ga, dan weet ik dat ik dit kan’, ‘Het is me eerder gelukt’, ‘Met hulp van … zou het me moeten lukken’. De taal van de Verbintenis herken je als volgt: ‘De eerste stap die ik ga nemen is…’, ‘Ik spreek met je af dat ik tussen nu en volgende week…’, ‘Ik verzeker je dat…’ Hoe vaak hoor jij je cliënt dit soort dingen zeggen?

“The questions we ask shape the answers we get”

Timing

Misschien denk je nu: dat klinkt heel mooi, maar mijn cliënten zeggen dat soort dingen niet. Welnu, dat kan, maar zoals bovenstaand citaat zegt: de vragen die je stelt bepalen de antwoorden die je krijgt. Als je verandertaal wilt horen moet je vragen naar verandertaal. Natuurlijk is daarbij een goede timing van belang. Iemand die nog niet weet of en hoe hij wil veranderen of er nog geen vertrouwen in heeft moet je nog niet naar verbintenistaal vragen. Eigenlijk wil je dat je cliënt zegt: ik wil ’t, ik kan ’t en ik ben er klaar voor.

Om je op weg te helpen vindt je hieronder allerlei open vragen die de 3 verandertalen ontlokken. NB: besef wel dat Motiverende gespreksvoering méér is dan alleen het stellen van de juiste vragen. Ook reflectief luisteren, bevestigen wat werkt en selectief samenvatten zijn van belang. En bovenal een oordeelsvrije, coöperatieve, empathische en oprecht geïnteresseerde basishouding.

Vragen naar de taal van het Verlangen:

  • Waar hoop je op?
  • Hoe belangrijk is dit voor je (op een schaal van 0-10)?
  • Welke redenen heb je om…
  • Hoe wil je met deze situatie om gaan?
  • Waar zou je tevreden mee zijn?

De taal van het Vertrouwen:

  • Stel dat je dit besluit, wat geeft je dan het vertrouwen dat je dit kunt?
  • Hoeveel vertrouwen heb je dat dit gaat lukken (op een schaal van 0-10)? –
  • Waarom een [x] en niet een [lager getal]?
  • Wat kan jou helpen om…?
  • Wie zou jou kunnen helpen om…?
  • Hoe is het je eerder gelukt?
  • Wat zou een klein stapje in de goede richting zijn?

De taal van de Verbintenis:

  • Wat ga je nu doen?
  • Wat wordt je volgende stap?
  • Welk besluit ga je nemen?
  • In hoeverre ben je er aan toe om deze stap te gaan nemen (op een schaal van 0-10)?
  • Wat spreken we af?
  • Waaraan wil je je verbinden?

Hoewel er in één gesprek heel veel mogelijk is, is er soms een serie gesprekken nodig om van verlangen naar verbintenis te komen. Dat is natuurlijk afhankelijk van de zwaarte van de problematiek en… de vaardigheid van de hulpverlener!

Dank voor je aandacht en veel succes met verandertaal ontlokken!

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

7 Reacties/door
, , , , ,

12 Zelfzorgtips voor mensenwerkers

Ken je dat verhaaltje van die houtzager die ploeterend en zwetend bomen aan het omzagen was? Een voorbijganger vraagt hem: je zaag lijkt nogal bot… Waarom slijp je die niet even? Hierop zei de houtzager: ‘Daar heb ik geen tijd voor, want ik moet nog zo veel bomen zagen’…

Misschien denk je nu: ‘Wat een domme houtzager!’ Maar hoe staat het eigenlijk met je eigen ‘zaag’? Hoe houd je die scherp?

Ik denk dat het ‘scherp houden van je zaag’ voor veel mensenwerkers een soort sluitpost is. Het motto lijkt vaak: ‘Eerst de anderen en als er tijd over is, dan kom ik zelf misschien aan de beurt.’ Dat klinkt heel nobel, maar wát als je eigen batterij opraakt? Daar komt bij dat het voor een houtzager vrij helder is hoe zijn gereedschap te onderhouden, maar jij bent je eigen gereedschap.

Of je nu coach bent, trainer, docent, manager, zorg- of hulpverlener: als jij niet lekker in je vel zit, dan ben je minder effectief. Bovendien leven we in een tijd waarin er vaak meer moet gebeuren in minder tijd en met minder mensen. Het is dus belangrijker dan ooit om effectief en in goede conditie te zijn en te blijven. De vraag die veel mensen dan ook zullen herkennen is: Hoe houd ik het leuk? En hoe blijf ik in vorm? Natuurlijk helpt het als je regelmatig beweegt, ontspant, gezond eet en goed slaapt. Maar wat kun je tijdens je werk doen om het leuk te houden?

Aangezien ik mezelf deze vraag zo’n beetje heel mijn werkende leven heb gesteld, durf ik daar best iets over te zeggen. In de loop van 25 jaar ‘mensenwerk’ heb ik hier allerlei mooie en effectieve antwoorden op gevonden die ik graag met je deel.

Ready? Let’s go!

1. Laat de client zélf nadenken
Dit zeg ik niet omdat ik geen hart heb voor cliënten, maar juist omdat ik hart heb voor cliënten… Als je de cliënt namelijk zelf laat nadenken over diens motivatie, drijfveren, doelen en oplossingen, geef je de ander geen vis, maar leer je haar vissen. Daar profiteren jullie allebei van, een echte win-win, dus leun achterover en stel vragen die de ander aan het denken zetten.

2. Ga verstandig met je energie om en lever maatwerk
Stel per cliënt andere, haalbare doelen en leg de lat dienovereenkomstig. Wees gevoelig voor grote verschillen in motivatie, IQ en mogelijkheden. Werk met cliënten korter als dat kan en langer als dat nodig is. En neem af en toe een korte break tussen cliënten door. Die twee minuten win je zo terug.

3. Wees oprecht en transparant
Als je het even niet meer weet, zeg dan gerust dat je het even niet meer weet. Als je moeite hebt de ander te geloven, zeg dat je moeite hebt de ander te geloven. Je zult versteld staan van het effect van oprechtheid in jullie contact.

4. Werk met het hier-en-nu
Omdat veel cliënten nog wel mogen groeien in inlevingsvermogen en zelfreflectie kun je hen helpen door soms te delen wat er bij jou van binnen gebeurt. Hiermee leef je zelfreflectie vóór en bovendien kan de client oefenen met zich in te leven – in jou in dit geval. Een startzin die hierbij kan helpen is; ‘Ik merk bij mezelf dat… [effect van de ander op jou].’ Dit kun je gebruiken als je bezorgd bent, geschrokken, in de war, ja zelfs als je aandacht verslapt omdat de ander met een lang eentonig verhaal komt. Blijf hierbij uit het oordeel, houd je hart bij de client en onderzoek samen wat er in het hier-en-nu speelt. Lees hier meer over zelfonthulling als coach.

5. Durf echte stiltes te laten vallen
We vergeten vaak dat mensen verwerkingstijd nodig hebben. Stel dus prikkelende vragen en gun de ander bedenktijd. Kijk de ander vriendelijk aan, check of iemand aan het nadenken is en wacht. Tel desnoods rustig tot 7 – jij hebt ff pauze nu.. Verhelder je vraag alléén als je echt kunt zien dat iemand je vraag niet snapt.

6. Durf de ander te onderbreken
We zijn vaak te vriendelijk en luisteren soms te lang naar een ‘spraakwaterval’, een monotoon of supergedetailleerd verhaal. Cliënten die hun verhaal al heel vaak hebben verteld, bevestigen – als ze dit bij jou ook weer doen – vooral hun eigen drama. Onderbreek de ander vriendelijk voor een samenvatting of een (gevoels)reflectie. Daar win je allebei tijd mee.

7. Zet helpende humor in
Wees niet te serieus, maar durf te spelen, uit te dagen en te geinen. Dat verbindt, geeft energie en leidt tot inzicht! En bovenal: je werkplezier neemt toe. Waak wel voor cynische en sarcastische humor. Je moet er beiden om kunnen lachen! Wat enorm helpt is je verdiepen in Provocatief coachen.

8. Beoefen mindfulness en zelfcompassie
Onderzoek heeft aangetoond dat dat je effectiever maakt als coach, hulpverlener of therapeut en voorkomt dat je ‘compassie-moe’ wordt. Mindfulness maakt je aandachtiger en zelfcompassie leert je o.a. omgaan met je interne criticus. Lees hier meer over onze driedaagse Zelfcompassie voor coachende professionals.

9. Ga naar buiten
Frisse lucht, beweging en de natuur zijn onovertroffen energie-opladers. Als je werk bestaat uit binnen zittend praten met mensen, waarom ga je dan in je lunchpauze ook weer binnen zitten praten met mensen? Ga eens wandelen tijdens je lunchpauze. En na het werk: fiets, step, jog, skate, sport buiten wanneer je maar kunt. Doe als zoals veel vitale oude chinezen ‘s ochtends doen in de parken: doe tai-chi, qigong of yoga in het park.

10. Let op je voeding
Drink niet alleen maar koffie en zwarte thee, maar wissel af met water, vers vruchtensap en kruidenthee. En ja, dan moet je vaker naar het toilet en dat geeft je juist een regelmatige, o zo nodige break. Mijn superdrink? Water met chia-zaadjes (twee eetlepels in een waterflesje) en stukjes gemberwortel!

11. Werk evidence-based en laat de methode het werk doen
Verdiep je in de prachtige, bewezen effectieve methoden Motiverende gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en ACT. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat er minder burn-out voorkomt bij professionals die werken volgens de Oplossingsgerichte benadering. Volg een losse driedaagse in één van deze methoden  of leer ze allemaal in de Jaartraining Coachen 3.0.

12. Blijf in jezelf investeren
Volg af en toe een training, laat je coachen of lees inspirerende (vak)literatuur. Als je zo veel geeft, heb je zelf ook voeding nodig. Blijf zoeken naar balans tussen geven en ontvangen, ander en zelf, actie en rust, Yin en Yang.

Hopelijk kun je hier wat mee, pas goed op jezelf en houd je zaag scherp, daar worden je cliënten óók blij van.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door

Goede voornemens? 10 tips om ze te laten slagen!

En? Goede voornemens? Of juist niet omdat je besloten hebt dat je goed bent zoals je bent? Met dat laatste ben ik het sowieso eens en toch… zoals een bekende Zen-leraar eens tegen zijn leerling zei: ‘Je bent perfect zoals je bent én er is ruimte voor verbetering!’

Of misschien twijfel je: aan de ene kant is een bepaalde gewoonte nog prettig voor je. En tegelijk zie je in dat er op de langere termijn nadelen of zelfs regelrechte risico’s aan kleven… Die twijfel is heel normaal, dat hoort bij verandering. En soms komt er in een mensenleven een betekenisvol moment waarop de balans doorslaat. Je klachten nemen bijvoorbeeld toe. Een dierbare overlijdt. Je beseft opeens dat je je (klein)kinderen wilt zien opgroeien en dat dat niet vanzelfsprekend is. Of je leest een blog die je aan het denken zet en je een beetje hoop geeft… Als deze blog dat effect heeft, dan is mijn doel geslaagd.

Omdat ik me sinds 2005 vrijwel dagelijks bezighoud met motiverende gespreksvoering weet ik iets over motivatie en effectieve verandering. Die kennis heb ik omgezet in concrete tips die je kunnen helpen je eventuele goede voornemens realiteit te laten worden. Ik hoop dat ze nuttig voor je zijn en als ze je daadwerkelijk helpen, dan lees ik dit graag terug in een comment hieronder. En als je vragen hebt, voel je vrij mij te mailen.

De volgende tips kun je in actie omzetten door de antwoorden op te schrijven, te tekenen, in te spreken op je telefoon of aan iemand te vertellen. Kies vooral wat bij jou past. Overigens zijn de tips net zo toepasbaar op relatief onschuldige gewoontes als op hardnekkige verslavingen. (NB: Realiseer je wel dat als je echt kampt met een verslaving, het verstandig is om hulp te zoeken bij een instelling voor verslavingszorg. Die vind je door te googelen op ‘verslaving’+  je woonplaats. Je zou de eerste niet zijn die achteraf zielsblij is die stap genomen te hebben.)

Oké, ben je er klaar voor? Hier volgen de tips:

1. Erken de voordelen van de gewoonte of verslaving.
Elke lastige of ongezonde gewoonte of verslaving levert je ook iets op. Voortdurend je telefoon checken zorgt dat je je nooit verveelt. Roken en alcohol drinken helpen je te ontspannen en contact te maken met anderen. Iets eten of iets kopen als je verdrietig bent geeft even wat afleiding. Altijd ‘ja’ zeggen zorgt dat mensen je aardig vinden. Met stelselmatig overwerken vermijd je de angst om te falen. Online gokken en porno kunnen een dopamine-roes geven, waardoor je je zorgen even vergeet. Welke functie heeft jouw gewoonte voor je? Het helpt als je dit eerlijk onder ogen ziet en je afvraagt of je die functie werkelijk nodig hebt en of je dit ook op andere, gezondere manieren kunt bereiken.

2. Wees eerlijk over de nadelen.
Tsja, als de gewoonte alleen maar voordelen had, dan zat je dit niet te lezen… Welke nadelen zijn er? Hoe groot zijn die? En op de langere termijn? Wat zou er kunnen gebeuren als je de gewoonte gewoon voortzet? Welke nadelen ervaren je dierbaren? Wat betekent deze gewoonte voor je gezondheid, je rust, je relaties, je zelfrespect? Kortom: wat is de ‘prijs’ die je uiteindelijk betaalt?

3. Bekijk de zure appel.
Als je je voorstelt dat je deze gewoonte zou gaan veranderen doemen er vast allerlei nadelen en angsten op: angst voor leegte, verveling en lastige emoties, letterlijk of figuurlijk af moeten kicken, wat anderen zullen denken als het niet lukt. Zie je dat deze zich vooral op de korte termijn bevinden? Je moet a.h.w. even door de zure appel heen. Welke nadelen zijn er voor jou als je zou stoppen? Hoe lang duren die? Zou je ze overleven?

4. Visualiseer de positieve uitkomst
Stel je gewoon even voor dat je deze gewoonte met succes verandert. (Ik pin je er niet op vast) En neem even een moment om hierover te dagdromen… Hoe ziet dat plaatje eruit? Wat kan er in de plaats van de gewoonte komen? Wat spreekt je hierin aan? Waarom is dit belangrijk voor je? Hoe zou je je voelen over jezelf? Welke inspirerende doelen zou je kunnen en willen stellen voor jezelf? Wat zou dit betekenen voor je gezondheid, je rust, je relaties, je zelfrespect? En hoe zou je aan het eind van je leven terugkijken op dit besluit?

5. Denk na over het hoe, wanneer en in welke mate.
1 januari is ook maar gewoon een datum! Misschien is het voor jou het juiste moment en misschien ook niet. Denk eens rustig na over óf, hoe, wanneer en in welke mate je zou willen veranderen. Overhaast besluiten werkt vaak averechts. Sommige gewoontes vragen trouwens om een geleidelijke afbouw, bijvoorbeeld als er andere mensen bij betrokken zijn die tijd nodig hebben om te wennen aan de ‘nieuwe jij’. Sommige verslavingen vragen weer om radicaal stoppen en ontwennen, maar wel op een zelfgekozen moment.

6. Maak een planning
Mocht je daadwerkelijk besloten hebben om je gewoonte te gaan vervangen voor een andere, gezondere leefstijl, dan is het verstandig om een plan te maken. Ga je het alleen doen of met hulp van anderen? Professionele hulp of collega’s /vrienden / familie? In dit plan kun je ook stil staan bij wat risico-situaties zullen zijn en hoe je daarop kunt anticiperen.Wat wordt je eerste stap?

7. Stel een beloning vast
Wow, stel je eens even voor dat het je lukt… Dat is sowieso een formidabele prestatie, want veranderen is niet makkelijk. En natuurlijk mag je jezelf daarvoor belonen. Misschien wel met het geld dat je nu uitgespaard hebt! Voor de beloning kun je denken aan een cadeau’tje, een massage of zelfs een vakantie. Oh, enne… val nu niet inde valkuil om je succes te belonen met datgene waar je eerder zo aan gehecht was, want dan ben je weer terug bij af.

8. Kondig het publiekelijk aan
Het is bekend dat mensen ernaar streven om te doen wat ze publiekelijk hebben aangekondigd. Het geeft helaas geen garantie voor succes, maar maakt de kans wel groter. Door alle social media is dit overigens veel makkelijker geworden. Natuurlijk kun je tijdens het oud-en-nieuw feest aankondigen dat je gaat stoppen met roken en demonstratief je laatste sigaret roken, maar je kunt het bijvoorbeeld ook twitteren, posten op facebook of hieronder in een comment plaatsen.

9. Oefen jezelf in urge-surfing.
Nadat je hebt besloten om te stoppen zul je nog vaak momenten van: ‘jeuk’, ‘trek’ of ‘zin’ hebben. Weet dat dit erbij hoort en weet ook dat je jezelf kunt trainen deze te doorstaan zonder toe te geven. Wat daarbij helpt is het ontwikkelen van een milde, nieuwsgierig onderzoekende houding waarmee je je binnenwereld aanschouwt. Hoe sterk de gewoonte of de verslaving ook was uiteindelijk zul je niets anders aantreffen dan gedachten, beelden en fysieke sensaties die geen van alle sterker zijn dan jij. Je kunt jezelf op die momenten afvragen:  ‘waar is het commando dat zegt dat ik nu moet gebruiken / toegeven aan deze gewoonte?’ Je zult het commando nergens vinden!

10. Begin met de kleinste, makkelijkste stap
Je hoeft echt niet vandaag het roer om te gooien, maar wat kun je wel doen? Misschien ben je bereid te googelen op: ‘stoppen met [jouw gewoonte] ‘. Misschien wil je een vriend bellen om je twijfels te bespreken. Misschien stuur je mij wel een mail.

Wat je ook besluit, ik wens je veel wijsheid, doorzettingsvermogen, zelf-compassie en… succes.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door

Je veerkracht is groter dan je denkt!

Ik weet niet of je het beseft, maar op dit moment leven wij in een ‘therapie-cultuur’. Althans volgens de Britse socioloog Frank Furedi en steeds meer mensen met hem. In zijn boek ‘therapy culture’ schrijft hij: “Onze hedendaagse cultuur moedigt mensen ongewild aan om zich getraumatiseerd en gedeprimeerd te voelen. Veel ervaringen waarvan we vroeger meenden dat die nu eenmaal bij het leven horen, worden nu gezien als een directe bedreiging van ons emotionele welzijn. We kweken zo een sterk gevoel van emotionele kwetsbaarheid en worden hier alleen maar machteloos en hulpeloos van”.

Jeugdtrauma’s
Martin Seligman de grondlegger van de positieve psychologie komt tot een zelfde conclusie: de wijd verspreide aanname dat jeugdtrauma’s automatisch leiden tot problemen in het latere leven blijkt niet te kloppen. Meta-analyses van langlopende onderzoeken sinds de jaren veertig laten eerder zien dat mensen veerkrachtig zijn en ondanks grote tegenslagen of trauma’s in hun jeugd of volwassen leven prima in staat zijn om daarvan te herstellen en een prettig en waardevol leven op te bouwen. “Het is heel belangrijk om die veerkracht te benadrukken, want onze geestelijke stabiliteit wordt grotendeels bepaald door hoe wij onze ervaringen interpreteren. We zijn te bitter over ons verleden, en te passief over onze toekomst. Het idee dat we overal een trauma van oplopen, maakt ons alleen maar zwakker”, aldus Seligman.

Resilience
Laten we wel wezen: de meeste mensen hebben in hun leven wel een of meerdere zware periodes meegemaakt waarvan ze –terugkijkend – kunnen zeggen dat ze er als mens door gegroeid zijn. Ziekte, verlies, scheiding, trauma, verraad, teleurstelling; we krijgen allemaal onze portie. En toch… hoe zwaar en uitzichtloos het op het moment zelf ook was, achteraf zeggen mensen vaak dat ze het niet hadden willen missen. Op de een of andere manier kan zo’n periode louterend werken: prioriteiten worden weer helder; er ontstaat nieuwe betekenis; oude dromen worden vervangen door nieuwe; hoogmoed en hebzucht maken plaats voor bescheidenheid, ontzag en verwondering. Dit vermogen van de mens om te blijven functioneren en zelfs te groeien na tegenslag wordt in het engels ‘Resilience’ genoemd. De vertaling veerkracht doet dit fenomeen eigenlijk tekort. Het is, net als bij het polsstokhoogspringen, méér dan alleen terugveren. Het is terugveren en verder komen. To bounce back and beyond.

Op weg gaan mét je pijn
In mijn praktijk als coach kom ik veel mensen tegen die leven vanuit de veronderstelling: ‘eerst moet ik mezelf beter snappen, of voldoende zelfvertrouwen hebben, of ‘geheeld worden’ vóór dat ik het leven kan gaan opbouwen dat ik diep in mijn hart wil leiden’. Hoewel ik dit zelf ook ooit geloofde ben ik blij dat die overtuiging al jaren achter me ligt. Een mens zal zichzelf nooit helemaal snappen, nooit voldoende zelfvertrouwen hebben en nooit ‘weer helemaal heel worden’ en gelukkig hoeft dat ook niet! Geen van deze zaken is namelijk nodig om een mooi, vervuld en betekenisvol leven op te bouwen. De clou is om mét een rugzak vol moeilijke én mooie herinneringen op, stapje voor stapje op weg te gaan in de richting van doelen, wensen en waarden. Door – onderweg – effectief te leren omgaan met tegenslagen, angsten en ‘beren op de weg’ gaat iemand zichzelf beter snappen en krijgt hij meer zelfvertrouwen en uiteindelijk zal hij zelfs een groot gevoel van voldoening en heelheid ervaren.

Dalai Lama
Onlangs hoorde ik een mooie anekdote over de Dalai Lama die een zelfde soort visie bleek te hebben. Tijdens een interview met een psycholoog begon de Dalai Lama zachtjes te huilen toen hij vertelde over een geliefde mentor waarvan hij als kleine jongen in het klooster afscheid moest nemen kort nadat hij ook al afscheid had moeten nemen van zijn ouders. Geschrokken vroeg de psycholoog: maar heeft u dat oude verdriet dan nog niet verwerkt na al die jaren van meditatie? De Dalai Lama nam rustig de tijd om even te huilen en zei toen: ‘jullie Westerlingen willen je pijn en verdriet altijd opbergen in een doosje met een etiketje er op en weggooien. Ik draag dit verdriet gewoon de rest van mijn leven met me mee en dat vind ik prima’.

Coaching en therapie afschaffen?
Denk nu niet dat ik pleit voor het volledig afschaffen van het beroep van coaching en therapie. Ook pleit ik er niet voor dat mensen geen hulp meer zoeken als dat nodig is. Waar ik wel voor pleit is dat goede coaching en therapie niet langer moet duren dan nodig en de cliënt zo snel mogelijk weer zelfredzaam moet maken. Nog mooier is het als de cliënt leert ‘zichzelf te coachen’ doordat hij vaardigheden leert waar hij de rest van zijn leven op terug kan vallen, óók in moeilijke tijden. Kortom: goede therapie of coaching zou iemand’s besef van eigen veerkracht en geloof in eigen kunnen moeten vergroten. Het is o.a. om deze reden dat ik zo enthousiast ben over Oplossingsgericht coachen, ACT en Mindfulness, omdat die manieren van werken relatief kort duren en inderdaad de cliënt zelfredzaam en bewust van hun veerkracht maken. ACT heeft zelfs als hoofddoel om de psychologische flexibiliteit (lees: veerkacht) van haar cliënten te vergroten (naast het opbouwen van een waardevol leven)

Nick Vujicic
Een bijzonder inspirerend voorbeeld van menselijke veerkracht is Nick Vujicic, een Australische man die geboren is zonder ledematen en die miljoenen mensen inspireert met zijn ongelofelijk positieve levensinstelling. Hier zie je een kort filmpje over hem op youtube (5’):

Goed en slecht nieuws
Als je echt tot je door laat dringen hoe veerkrachtig je als mens bent, dan betekent dit goed en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat je veel meer aan kunt dan je denkt. Het slechte nieuws is dat er geen excuses meer zijn voor uitstelgedrag (afgezien van acute geestesziekten, uiteraard) en dat je vandaag nog kunt beginnen met het opbouwen van een mooi, vervuld en betekenisvol leven…

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door

Geluk in 1 minuut door dankbaarheid

Stel je zit in een dip: je voelt je leeg, ontevreden of ronduit down. Zou het niet fantastisch zijn als je in één minuut je stemming radicaal zou kunnen veranderen? Van leeg naar vervuld, van ontevreden naar tevreden of van down naar up.

Het goede nieuws: iedereen kan het leren, het is gratis en eigenlijk best makkelijk. Je kunt er zelfs tijd en geld mee besparen. Het slechte nieuws? Het vraagt wat gerichte aandacht, dat is alles. Hoe het werkt lees en ervaar je hieronder.

Oppotunity
Wat valt je op in deze kop? De meeste mensen zullen zeggen dat de ‘R’ ontbreekt. Klopt. Zo werkt ons brein: we zien onmiddellijk wat er ontbreekt of mis is in een bepaalde situatie. Zo helpt ons brein ons al miljoenen jaren om te overleven. Best handig, alleen gelukkig wordt je er niet van. Er is immers altijd wel iets mis. Aan je werk, je partner, je kind, je huis, je lichaam, je vriend(in), kortom: aan je leven.

Wat we daardoor vaak over het hoofd zien is: de kans. Wat er – naast de gebreken – wél goed is aan: je werk, je partner, je kind, je huis, je lichaam, je vriend(in), kortom: aan je leven. Als je dat wel zou zien, zou je zomaar opeens een gevoel van Dankbaarheid (inderdaad met een hoofdletter) kunnen ervaren. En geloof me: het voelt goed.

Van religie tot positieve psychologie
‘Tel uw zegeningen’, zegt het Christendom. ‘Een edel persoon herken je aan z’n dankbaarheid’, zei de boeddha. ‘Schrijf 7 dagen iedere avond op waar je dankbaar voor bent en tot 6 weken later zul je gelukkiger zijn dan normaal’, zegt de positieve psychologie.

Weet je, als alle grote religies iets zeggen en de moderne wetenschap zegt het zelfde, dan heb ik voldoende bewijs. Kom maar op met die oefening. Want dat is het: een oefening. En dus geen norm of regel. ‘Wees maar dankbaar voor je spruitjes want de kindjes in Afrika, etc.’ Dat is het dus niet. Ik geloof bij dit soort zaken niet in moeten. Als dankbaarheid een plicht zou zijn, is voor mij de lol er af. Ik geloof wel in gezonde mentale gewoontes en in de kracht van aandacht.

Aandacht
Aandacht is hot. Mindfulness-training, aandachttraining, zelfs de Libelle schrijft erover. En terecht. Als je je aandacht leert sturen verandert je leven radicaal. Je wordt weer de baas over je leven. Als je klaar bent met je dip, neem je gewoon een besluit. Je besluit om je aandacht te richten op wat er wel goed gaat in je leven. En meestal is er meer dan genoeg.

De beroemde Zenmonnik Thich Nhat Hanh zegt hierover: ‘if you look deeply, you can always find more than enough conditions to be happy in the here and now. Just to be alive is already a miracle…’ Volgens deze bijzondere leraar wordt je als mens gelukkig door ‘de juiste zaadjes water te geven’. Dankbaarheid is één van die zaadjes.

The real Secret
Ik zeg het maar ronduit: ik vond ‘The secret’ een budfilm. Er zitten voor mij té veel onethische aspecten aan. Maar één ding is me bijgebleven en helpt me dagelijks Dankbaarheid te ervaren: een steen in mijn broekzak. Telkens als ik die tegenkom, sta ik stil bij waar ik dankbaar voor zou kunnen zijn en er is altijd wel iets. Op dit moment zit ik heerlijk te schrijven op de 6e verdieping van de Bieb in Rotterdam waar volmaakte stilte heerst. Midden in de stad. Heerlijk. Trouwens, waar kun jij op dit moment dankbaar voor zijn? Ja, hier en nu?

Volgens mij is dat het echte geheim voor een rijk en gelukkig leven. Weten wat van waarde is en schoonheid herkennen in kleine dingen. De warmte van de zon en tegelijk een fris windje. Een kind dat je hand pakt. Iemand die naar je luistert. Een Marokkaanse jongen die om 5 uur ’s ochtends je krant bezorgt. Een gezonde en lekkere maaltijd. Vrienden om je heen. Muziek of kunst die je raakt. Dat soort dingen.

De dankbaarheidslijst
Wil je echt oefenen? Zeker weten? Je zou je zomaar opeens gelukkig kunnen voelen, dus wees gewaarschuwd. Okee dan. Een bekende oefening uit de positieve psychologie om dankbaarheid te vergroten is heel simpel: je maakt een lijst met alle dingen uit heden of verleden waar je op dit moment dankbaar voor bent (of zou kunnen zijn). Dat kunnen zowel kleine als grote dingen zijn en minder of meer voor de hand liggend. Denk ook aan alles wat goed functioneert aan je lichaam. aan prettige relaties doe je hebt. Aan het hebben van een woning; Het feit dat je leeft in een vrij, welvarend en relatief veilig land. Als je helemaal gek wilt doen zou je zelfs je dankbaarheid uit kunnen spreken naar iemand die veel voor je betekent heeft. (deze is voor gevorderden).

Meer inspiratie?
Er is iemand die zijn levenswerk heeft gemaakt van dankbaarheid. Hij heet David Steindl Rast en is een Benedictijner Monnik. Een citaat van hem: ‘In daily life we must see that it is not happiness that makes us grateful, but gratefulness that makes us happy’ Hij heeft ook een mooie website die overloopt van de inspiratie voor een dankbaarder leven: http://www.gratefulness.org En in dit filmpje spreekt hij je rechtstreeks toe onder begeleiding van prachtige beelden:

Tenslotte nog een prachtig citaat van Melody Beatty:

Gratitude makes sense of our past, brings peace for today and creates a vision for tomorrow. It unlocks the fulness of life, it turns what we have into enough and more, it turns denial into acceptance, chaos to order and confusion into clarity. It can turn a meal into a feast, a house into a home and a stranger into a friend…

PS: Ik hoop dat deze blog heeft bijgedragen aan je geluksbeleving en vind het leuk als je je ervaringen met dankbaarheid hieronder wilt delen.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

10 effectieve manieren om weerstand te voorkomen

Ken je dat? Een gesprek dat aanvoelt als strijd, dat je veel meer energie kost dan je zou willen en dat bovendien een onbevredigende uitkomst heeft? Maak je het weleens mee dat de ander in de ‘ja maar-stand’ gaat, je deskundigheid ter discussie stelt, of je herhaaldelijk onderbreekt? Of dingen zegt als: ‘wie ben jij om dat te zeggen?’, ‘hoe lang duurt dit nog?’, of: ‘je begrijpt er niks van!’

Als dit herkenbaar is, dan wordt je gegarandeerd blij van de onderstaande tips. De methode motiverende gespreksvoering heeft namelijk een effectief antwoord op dit soort situaties. Wat veel mensen niet beseffen is dat er vaak in de interactie iets gebeurt wat vervolgens als ‘weerstand’ van de ander wordt ervaren en gelabeld. Weerstand wordt dan gezien als een tijdelijk of zelfs permanent kenmerk van de ander, waardoor het eigen aandeel in de interactie uit beeld verdwijnt.

Het ligt echter iets complexer: weerstand is een interpersoonlijk gegeven, vandaar dat ik nu eens wil inzoomen op het aandeel van de gespreksvoerder.

Eerst 10 dingen die je vooral niet moet doen

Het eerste wat je moet doen om weerstand te verlagen is stoppen die te verhogen! Laten we daarom eerst eens kijken hoe we soms onbedoeld de weerstand verhogen:

  1. Geen empathie tonen voor wat de ander doormaakt.
  2. Duidelijk maken dat jij de expert bent en ongevraagd advies geven.
  3. Veel gesloten vragen stellen, waardoor het gesprek op een soort kruisverhoor begint te lijken.
  4. Telkens de discussie aan gaan.
  5. Oordelen, moraliseren, beschuldigen en verwijten
  6. De ander confronteren met zijn/haar/hun gebreken en denkfouten.
  7. Het probleem van de ander hardop analyseren.
  8. Geen aandacht besteden aan zorgen, waarden en doelen van de ander.
  9. Geen begrip tonen voor de betekenis van het huidige gedrag en voor angst voor verandering.
  10. Tegenover de ander gaan staan en zeggen dat deze geen keuze heeft.

Mocht je tot je schrik iets van jezelf herkennen in deze lijst, wees dan alstublieft mild naar jezelf. Deze gedragingen zijn bijzonder menselijk en er zijn weinig mensen die zich niet in een of meer van deze gedragingen herkennen, is het niet op het werk, dan wel thuis met partners of kinderen. Het goede nieuws is: er is een prima alternatief dat door iedereen te leren is: motiverende gespreksvoering.

Het alternatief: Motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering gaat er vanuit (door onderzoek onderbouwd) dat de meeste mensen die voor een verandering staan, hier ambivalent over zijn. Dat betekent dat zij ten dele inzien dat verandering nodig is en ten dele hier tegenop zien of zelfs bang voor zijn. Die angst kan vele vormen aannemen: angst voor het onbekende, angst om te falen, angst voor ongemak, pijn of ongewenste emoties. Tel hierbij op: de sterke behoefte aan autonomie van ieder mens ouder dan 2 jaar en je begrijpt waarom iemand zich zal verzetten als verandering met te veel druk wordt opgelegd. We weten ook dat mensen eerder veranderen door wat ze zichzelf horen zeggen dan door wat ze anderen horen zeggen.

Het is dus de kunst om in een gesprek een oordeel-vrije ruimte te creëren waarin beide kanten van de ambivalentie aan bod mogen komen. Een open, nieuwsgierige en empathische basishouding is hierbij onontbeerlijk. Door ook te luisteren naar de zorgen, dromen, doelen en wensen van de ander, zal langzaam maar zeker de balans doorslaan naar het ‘gezonde’ deel van de ander dat wel degelijk wil veranderen. Soms is dit een langdurig proces en soms kan één vraag of zin het verschil maken. Als er één ding is dat weerstand als sneeuw voor de zon doet wegsmelten, dan is dat oprecht getoonde empathie: snappen hoe de ander zich voelt en dit hardop uitspreken. Vandaar dat deze tip met stip bovenaan staat.

10 effectieve manieren om weerstand te voorkomen of te verminderen

Hoewel deze tips prima werken om weerstand te voorkomen, werken ze ook als de weerstand reeds aanwezig is. Het is dus nooit te laat om te switchen naar de genoemde open, nieuwsgierige en empathische basishouding. Maar net als bij ziekte geldt: voorkomen is beter dan genezen. Hier volgen de tips:

  1. Empathie is magie! Toon dus empathie voor wat de ander doormaakt . Veranderen is namelijk eng en niet altijd gemakkelijk en begrip hiervoor doet wonderen.
  2. Maak duidelijk dat de ander expert is over zijn of haar leven en geef aan dat jij vanuit jouw expertise met de ander mee wilt denken om samen te onderzoeken wat werkt.
  3. Stel bij voorkeur open vragen, luister met aandacht en geef korte samenvattingen van het antwoord van de ander (reflecties). Check of je de ander goed begrepen hebt.
  4. Laat geen kans voorbijgaan om een gelijkwaardige dialoog aan te gaan. Vermijd discussie.
  5. Wees mild en heb vertrouwen in de positieve intenties van de ander.
  6. Toon interesse in wat eerder gewerkt heeft voor de ander. Vraag hoe dit gelukt is.
  7. Analyseer samen de sterke eigenschappen en successen van de ander. Geef complimenten.
  8. Besteed aandacht aan zorgen, waarden en doelen van de ander. Laat hierover uitweiden.
  9. Toon begrip voor de betekenis van het huidige gedrag én voor eventuele angst voor verandering.
  10. Ga (figuurlijk) naast de ander staan en benadruk diens keuzevrijheid, óók als dat ‘een keuze uit twee kwade’n is.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

4 Reacties/door

De kracht van niet weten

De beste vraag is die waarop de client het antwoord nog niet weet. Ik meen dat deze uitspraak van Steve de Shazer is, die samen met Insoo Kim Berg de (fascinerende) Oplossingerichte therapie ontwikkelde.

Ik ben het volledig met deze uitspraak eens! De reden hiervoor ligt voor de hand: ik wil dat de client iets nieuws ontdekt! Als de client metéén een antwoord klaar heeft, dan heeft hij dat antwoord waarschijnlijk al vele malen gerepeteerd, hetzij in gesprek met anderen, hetzij in zijn eigen hoofd. Als de client even moet nadenken over het antwoord op mijn vraag ben ik redelijk tevreden… Ik zie hem dan nadenken en zoeken in zijn eigen pakhuis aan bewuste en onbewuste kennis en ervaring. Het mooist vind ik het echter als de client zegt: ‘dat weet ik eigenlijk niet…’ of ‘goh, daar heb ik nou nog nooit over nagedacht…’

Vaak reageer ik dan met: ‘prima, neem rustig de tijd’ en laat vervolgens een lange stilte vallen. Meestal komt er dan iets heel bruikbaars. Zo niet, dan laat ik weten dat het prima is om het nu nog niet te weten en dat ik het antwoord graag de volgende sessie hoor of per mail lees.

Een vraag waarop dit niet-wetende antwoord soms komt is ‘de wonder-vraag’, een zeer effectieve, fantasie-stimulerende vraag. Aan die vraag zal ik een ander blog wijden.

Het frappante is dat dit niet-weten een kwaliteit is die ook wordt aangemoedigd bij mindfulness-beoefenaars, en in zowel motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering. Waarom zou dit zo zijn? Ik denk dat dit zo is, omdat niet-weten een bepaalde openheid met zich meebrengt, die ruimte biedt voor iets nieuws en creatiefs.

Helaas voelen veel mensen (client of coach) zich niet zo op hun gemak bij niet-weten. Hoeveel mensen staan immers niet meteen met een antwoord klaar en hoeveel coaches en hulpverleners stellen zich niet op als expert. Het goede nieuws is dat een houding van niet-weten aan te leren is. Bijvoorbeeld door mindfulness of zen te beoefenen.

In Zen wordt deze houding de ‘beginners-mind’ genoemd. Suzuki zei hierover: in the mind of the expert: few possibilities! In the mind of the beginner: many possibilities…

Wat voor coach of hulpverlener heeft u liever? Eentje die alle antwoorden voor u heeft? Of een die uw innerlijke kracht en wijsheid naar boven haalt? En wat voor coach zou u willen zijn? Een alwetende expert of een dienende gids?

 

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

2 Reacties/door