Je veerkracht is groter dan je denkt!

Ik weet niet of je het beseft, maar op dit moment leven wij in een ‘therapie-cultuur’. Althans volgens de Britse socioloog Frank Furedi en steeds meer mensen met hem. In zijn boek ‘therapy culture’ schrijft hij: “Onze hedendaagse cultuur moedigt mensen ongewild aan om zich getraumatiseerd en gedeprimeerd te voelen. Veel ervaringen waarvan we vroeger meenden dat die nu eenmaal bij het leven horen, worden nu gezien als een directe bedreiging van ons emotionele welzijn. We kweken zo een sterk gevoel van emotionele kwetsbaarheid en worden hier alleen maar machteloos en hulpeloos van”.

Jeugdtrauma’s
Martin Seligman de grondlegger van de positieve psychologie komt tot een zelfde conclusie: de wijd verspreide aanname dat jeugdtrauma’s automatisch leiden tot problemen in het latere leven blijkt niet te kloppen. Meta-analyses van langlopende onderzoeken sinds de jaren veertig laten eerder zien dat mensen veerkrachtig zijn en ondanks grote tegenslagen of trauma’s in hun jeugd of volwassen leven prima in staat zijn om daarvan te herstellen en een prettig en waardevol leven op te bouwen. “Het is heel belangrijk om die veerkracht te benadrukken, want onze geestelijke stabiliteit wordt grotendeels bepaald door hoe wij onze ervaringen interpreteren. We zijn te bitter over ons verleden, en te passief over onze toekomst. Het idee dat we overal een trauma van oplopen, maakt ons alleen maar zwakker”, aldus Seligman.

Resilience
Laten we wel wezen: de meeste mensen hebben in hun leven wel een of meerdere zware periodes meegemaakt waarvan ze –terugkijkend – kunnen zeggen dat ze er als mens door gegroeid zijn. Ziekte, verlies, scheiding, trauma, verraad, teleurstelling; we krijgen allemaal onze portie. En toch… hoe zwaar en uitzichtloos het op het moment zelf ook was, achteraf zeggen mensen vaak dat ze het niet hadden willen missen. Op de een of andere manier kan zo’n periode louterend werken: prioriteiten worden weer helder; er ontstaat nieuwe betekenis; oude dromen worden vervangen door nieuwe; hoogmoed en hebzucht maken plaats voor bescheidenheid, ontzag en verwondering. Dit vermogen van de mens om te blijven functioneren en zelfs te groeien na tegenslag wordt in het engels ‘Resilience’ genoemd. De vertaling veerkracht doet dit fenomeen eigenlijk tekort. Het is, net als bij het polsstokhoogspringen, méér dan alleen terugveren. Het is terugveren en verder komen. To bounce back and beyond.

Op weg gaan mét je pijn
In mijn praktijk als coach kom ik veel mensen tegen die leven vanuit de veronderstelling: ‘eerst moet ik mezelf beter snappen, of voldoende zelfvertrouwen hebben, of ‘geheeld worden’ vóór dat ik het leven kan gaan opbouwen dat ik diep in mijn hart wil leiden’. Hoewel ik dit zelf ook ooit geloofde ben ik blij dat die overtuiging al jaren achter me ligt. Een mens zal zichzelf nooit helemaal snappen, nooit voldoende zelfvertrouwen hebben en nooit ‘weer helemaal heel worden’ en gelukkig hoeft dat ook niet! Geen van deze zaken is namelijk nodig om een mooi, vervuld en betekenisvol leven op te bouwen. De clou is om mét een rugzak vol moeilijke én mooie herinneringen op, stapje voor stapje op weg te gaan in de richting van doelen, wensen en waarden. Door – onderweg – effectief te leren omgaan met tegenslagen, angsten en ‘beren op de weg’ gaat iemand zichzelf beter snappen en krijgt hij meer zelfvertrouwen en uiteindelijk zal hij zelfs een groot gevoel van voldoening en heelheid ervaren.

Dalai Lama
Onlangs hoorde ik een mooie anekdote over de Dalai Lama die een zelfde soort visie bleek te hebben. Tijdens een interview met een psycholoog begon de Dalai Lama zachtjes te huilen toen hij vertelde over een geliefde mentor waarvan hij als kleine jongen in het klooster afscheid moest nemen kort nadat hij ook al afscheid had moeten nemen van zijn ouders. Geschrokken vroeg de psycholoog: maar heeft u dat oude verdriet dan nog niet verwerkt na al die jaren van meditatie? De Dalai Lama nam rustig de tijd om even te huilen en zei toen: ‘jullie Westerlingen willen je pijn en verdriet altijd opbergen in een doosje met een etiketje er op en weggooien. Ik draag dit verdriet gewoon de rest van mijn leven met me mee en dat vind ik prima’.

Coaching en therapie afschaffen?
Denk nu niet dat ik pleit voor het volledig afschaffen van het beroep van coaching en therapie. Ook pleit ik er niet voor dat mensen geen hulp meer zoeken als dat nodig is. Waar ik wel voor pleit is dat goede coaching en therapie niet langer moet duren dan nodig en de cliënt zo snel mogelijk weer zelfredzaam moet maken. Nog mooier is het als de cliënt leert ‘zichzelf te coachen’ doordat hij vaardigheden leert waar hij de rest van zijn leven op terug kan vallen, óók in moeilijke tijden. Kortom: goede therapie of coaching zou iemand’s besef van eigen veerkracht en geloof in eigen kunnen moeten vergroten. Het is o.a. om deze reden dat ik zo enthousiast ben over Oplossingsgericht coachen, ACT en Mindfulness, omdat die manieren van werken relatief kort duren en inderdaad de cliënt zelfredzaam en bewust van hun veerkracht maken. ACT heeft zelfs als hoofddoel om de psychologische flexibiliteit (lees: veerkacht) van haar cliënten te vergroten (naast het opbouwen van een waardevol leven)

Nick Vujicic
Een bijzonder inspirerend voorbeeld van menselijke veerkracht is Nick Vujicic, een Australische man die geboren is zonder ledematen en die miljoenen mensen inspireert met zijn ongelofelijk positieve levensinstelling. Hier zie je een kort filmpje over hem op youtube (5’):

Goed en slecht nieuws
Als je echt tot je door laat dringen hoe veerkrachtig je als mens bent, dan betekent dit goed en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat je veel meer aan kunt dan je denkt. Het slechte nieuws is dat er geen excuses meer zijn voor uitstelgedrag (afgezien van acute geestesziekten, uiteraard) en dat je vandaag nog kunt beginnen met het opbouwen van een mooi, vervuld en betekenisvol leven…

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door

Geluk in 1 minuut door dankbaarheid

Stel je zit in een dip: je voelt je leeg, ontevreden of ronduit down. Zou het niet fantastisch zijn als je in één minuut je stemming radicaal zou kunnen veranderen? Van leeg naar vervuld, van ontevreden naar tevreden of van down naar up.

Het goede nieuws: iedereen kan het leren, het is gratis en eigenlijk best makkelijk. Je kunt er zelfs tijd en geld mee besparen. Het slechte nieuws? Het vraagt wat gerichte aandacht, dat is alles. Hoe het werkt lees en ervaar je hieronder.

Oppotunity
Wat valt je op in deze kop? De meeste mensen zullen zeggen dat de ‘R’ ontbreekt. Klopt. Zo werkt ons brein: we zien onmiddellijk wat er ontbreekt of mis is in een bepaalde situatie. Zo helpt ons brein ons al miljoenen jaren om te overleven. Best handig, alleen gelukkig wordt je er niet van. Er is immers altijd wel iets mis. Aan je werk, je partner, je kind, je huis, je lichaam, je vriend(in), kortom: aan je leven.

Wat we daardoor vaak over het hoofd zien is: de kans. Wat er – naast de gebreken – wél goed is aan: je werk, je partner, je kind, je huis, je lichaam, je vriend(in), kortom: aan je leven. Als je dat wel zou zien, zou je zomaar opeens een gevoel van Dankbaarheid (inderdaad met een hoofdletter) kunnen ervaren. En geloof me: het voelt goed.

Van religie tot positieve psychologie
‘Tel uw zegeningen’, zegt het Christendom. ‘Een edel persoon herken je aan z’n dankbaarheid’, zei de boeddha. ‘Schrijf 7 dagen iedere avond op waar je dankbaar voor bent en tot 6 weken later zul je gelukkiger zijn dan normaal’, zegt de positieve psychologie.

Weet je, als alle grote religies iets zeggen en de moderne wetenschap zegt het zelfde, dan heb ik voldoende bewijs. Kom maar op met die oefening. Want dat is het: een oefening. En dus geen norm of regel. ‘Wees maar dankbaar voor je spruitjes want de kindjes in Afrika, etc.’ Dat is het dus niet. Ik geloof bij dit soort zaken niet in moeten. Als dankbaarheid een plicht zou zijn, is voor mij de lol er af. Ik geloof wel in gezonde mentale gewoontes en in de kracht van aandacht.

Aandacht
Aandacht is hot. Mindfulness-training, aandachttraining, zelfs de Libelle schrijft erover. En terecht. Als je je aandacht leert sturen verandert je leven radicaal. Je wordt weer de baas over je leven. Als je klaar bent met je dip, neem je gewoon een besluit. Je besluit om je aandacht te richten op wat er wel goed gaat in je leven. En meestal is er meer dan genoeg.

De beroemde Zenmonnik Thich Nhat Hanh zegt hierover: ‘if you look deeply, you can always find more than enough conditions to be happy in the here and now. Just to be alive is already a miracle…’ Volgens deze bijzondere leraar wordt je als mens gelukkig door ‘de juiste zaadjes water te geven’. Dankbaarheid is één van die zaadjes.

The real Secret
Ik zeg het maar ronduit: ik vond ‘The secret’ een budfilm. Er zitten voor mij té veel onethische aspecten aan. Maar één ding is me bijgebleven en helpt me dagelijks Dankbaarheid te ervaren: een steen in mijn broekzak. Telkens als ik die tegenkom, sta ik stil bij waar ik dankbaar voor zou kunnen zijn en er is altijd wel iets. Op dit moment zit ik heerlijk te schrijven op de 6e verdieping van de Bieb in Rotterdam waar volmaakte stilte heerst. Midden in de stad. Heerlijk. Trouwens, waar kun jij op dit moment dankbaar voor zijn? Ja, hier en nu?

Volgens mij is dat het echte geheim voor een rijk en gelukkig leven. Weten wat van waarde is en schoonheid herkennen in kleine dingen. De warmte van de zon en tegelijk een fris windje. Een kind dat je hand pakt. Iemand die naar je luistert. Een Marokkaanse jongen die om 5 uur ’s ochtends je krant bezorgt. Een gezonde en lekkere maaltijd. Vrienden om je heen. Muziek of kunst die je raakt. Dat soort dingen.

De dankbaarheidslijst
Wil je echt oefenen? Zeker weten? Je zou je zomaar opeens gelukkig kunnen voelen, dus wees gewaarschuwd. Okee dan. Een bekende oefening uit de positieve psychologie om dankbaarheid te vergroten is heel simpel: je maakt een lijst met alle dingen uit heden of verleden waar je op dit moment dankbaar voor bent (of zou kunnen zijn). Dat kunnen zowel kleine als grote dingen zijn en minder of meer voor de hand liggend. Denk ook aan alles wat goed functioneert aan je lichaam. aan prettige relaties doe je hebt. Aan het hebben van een woning; Het feit dat je leeft in een vrij, welvarend en relatief veilig land. Als je helemaal gek wilt doen zou je zelfs je dankbaarheid uit kunnen spreken naar iemand die veel voor je betekent heeft. (deze is voor gevorderden).

Meer inspiratie?
Er is iemand die zijn levenswerk heeft gemaakt van dankbaarheid. Hij heet David Steindl Rast en is een Benedictijner Monnik. Een citaat van hem: ‘In daily life we must see that it is not happiness that makes us grateful, but gratefulness that makes us happy’ Hij heeft ook een mooie website die overloopt van de inspiratie voor een dankbaarder leven: http://www.gratefulness.org En in dit filmpje spreekt hij je rechtstreeks toe onder begeleiding van prachtige beelden:

Tenslotte nog een prachtig citaat van Melody Beatty:

Gratitude makes sense of our past, brings peace for today and creates a vision for tomorrow. It unlocks the fulness of life, it turns what we have into enough and more, it turns denial into acceptance, chaos to order and confusion into clarity. It can turn a meal into a feast, a house into a home and a stranger into a friend…

PS: Ik hoop dat deze blog heeft bijgedragen aan je geluksbeleving en vind het leuk als je je ervaringen met dankbaarheid hieronder wilt delen.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

10 effectieve manieren om weerstand te voorkomen

Ken je dat? Een gesprek dat aanvoelt als strijd, dat je veel meer energie kost dan je zou willen en dat bovendien een onbevredigende uitkomst heeft? Maak je het weleens mee dat de ander in de ‘ja maar-stand’ gaat, je deskundigheid ter discussie stelt, of je herhaaldelijk onderbreekt? Of dingen zegt als: ‘wie ben jij om dat te zeggen?’, ‘hoe lang duurt dit nog?’, of: ‘je begrijpt er niks van!’

Als dit herkenbaar is, dan wordt je gegarandeerd blij van de onderstaande tips. De methode motiverende gespreksvoering heeft namelijk een effectief antwoord op dit soort situaties. Wat veel mensen niet beseffen is dat er vaak in de interactie iets gebeurt wat vervolgens als ‘weerstand’ van de ander wordt ervaren en gelabeld. Weerstand wordt dan gezien als een tijdelijk of zelfs permanent kenmerk van de ander, waardoor het eigen aandeel in de interactie uit beeld verdwijnt.

Het ligt echter iets complexer: weerstand is een interpersoonlijk gegeven, vandaar dat ik nu eens wil inzoomen op het aandeel van de gespreksvoerder.

Eerst 10 dingen die je vooral niet moet doen

Het eerste wat je moet doen om weerstand te verlagen is stoppen die te verhogen! Laten we daarom eerst eens kijken hoe we soms onbedoeld de weerstand verhogen:

  1. Geen empathie tonen voor wat de ander doormaakt.
  2. Duidelijk maken dat jij de expert bent en ongevraagd advies geven.
  3. Veel gesloten vragen stellen, waardoor het gesprek op een soort kruisverhoor begint te lijken.
  4. Telkens de discussie aan gaan.
  5. Oordelen, moraliseren, beschuldigen en verwijten
  6. De ander confronteren met zijn/haar/hun gebreken en denkfouten.
  7. Het probleem van de ander hardop analyseren.
  8. Geen aandacht besteden aan zorgen, waarden en doelen van de ander.
  9. Geen begrip tonen voor de betekenis van het huidige gedrag en voor angst voor verandering.
  10. Tegenover de ander gaan staan en zeggen dat deze geen keuze heeft.

Mocht je tot je schrik iets van jezelf herkennen in deze lijst, wees dan alstublieft mild naar jezelf. Deze gedragingen zijn bijzonder menselijk en er zijn weinig mensen die zich niet in een of meer van deze gedragingen herkennen, is het niet op het werk, dan wel thuis met partners of kinderen. Het goede nieuws is: er is een prima alternatief dat door iedereen te leren is: motiverende gespreksvoering.

Het alternatief: Motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering gaat er vanuit (door onderzoek onderbouwd) dat de meeste mensen die voor een verandering staan, hier ambivalent over zijn. Dat betekent dat zij ten dele inzien dat verandering nodig is en ten dele hier tegenop zien of zelfs bang voor zijn. Die angst kan vele vormen aannemen: angst voor het onbekende, angst om te falen, angst voor ongemak, pijn of ongewenste emoties. Tel hierbij op: de sterke behoefte aan autonomie van ieder mens ouder dan 2 jaar en je begrijpt waarom iemand zich zal verzetten als verandering met te veel druk wordt opgelegd. We weten ook dat mensen eerder veranderen door wat ze zichzelf horen zeggen dan door wat ze anderen horen zeggen.

Het is dus de kunst om in een gesprek een oordeel-vrije ruimte te creëren waarin beide kanten van de ambivalentie aan bod mogen komen. Een open, nieuwsgierige en empathische basishouding is hierbij onontbeerlijk. Door ook te luisteren naar de zorgen, dromen, doelen en wensen van de ander, zal langzaam maar zeker de balans doorslaan naar het ‘gezonde’ deel van de ander dat wel degelijk wil veranderen. Soms is dit een langdurig proces en soms kan één vraag of zin het verschil maken. Als er één ding is dat weerstand als sneeuw voor de zon doet wegsmelten, dan is dat oprecht getoonde empathie: snappen hoe de ander zich voelt en dit hardop uitspreken. Vandaar dat deze tip met stip bovenaan staat.

10 effectieve manieren om weerstand te voorkomen of te verminderen

Hoewel deze tips prima werken om weerstand te voorkomen, werken ze ook als de weerstand reeds aanwezig is. Het is dus nooit te laat om te switchen naar de genoemde open, nieuwsgierige en empathische basishouding. Maar net als bij ziekte geldt: voorkomen is beter dan genezen. Hier volgen de tips:

  1. Empathie is magie! Toon dus empathie voor wat de ander doormaakt . Veranderen is namelijk eng en niet altijd gemakkelijk en begrip hiervoor doet wonderen.
  2. Maak duidelijk dat de ander expert is over zijn of haar leven en geef aan dat jij vanuit jouw expertise met de ander mee wilt denken om samen te onderzoeken wat werkt.
  3. Stel bij voorkeur open vragen, luister met aandacht en geef korte samenvattingen van het antwoord van de ander (reflecties). Check of je de ander goed begrepen hebt.
  4. Laat geen kans voorbijgaan om een gelijkwaardige dialoog aan te gaan. Vermijd discussie.
  5. Wees mild en heb vertrouwen in de positieve intenties van de ander.
  6. Toon interesse in wat eerder gewerkt heeft voor de ander. Vraag hoe dit gelukt is.
  7. Analyseer samen de sterke eigenschappen en successen van de ander. Geef complimenten.
  8. Besteed aandacht aan zorgen, waarden en doelen van de ander. Laat hierover uitweiden.
  9. Toon begrip voor de betekenis van het huidige gedrag én voor eventuele angst voor verandering.
  10. Ga (figuurlijk) naast de ander staan en benadruk diens keuzevrijheid, óók als dat ‘een keuze uit twee kwade’n is.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

4 Reacties/door

De kracht van niet weten

De beste vraag is die waarop de client het antwoord nog niet weet. Ik meen dat deze uitspraak van Steve de Shazer is, die samen met Insoo Kim Berg de (fascinerende) Oplossingerichte therapie ontwikkelde.

Ik ben het volledig met deze uitspraak eens! De reden hiervoor ligt voor de hand: ik wil dat de client iets nieuws ontdekt! Als de client metéén een antwoord klaar heeft, dan heeft hij dat antwoord waarschijnlijk al vele malen gerepeteerd, hetzij in gesprek met anderen, hetzij in zijn eigen hoofd. Als de client even moet nadenken over het antwoord op mijn vraag ben ik redelijk tevreden… Ik zie hem dan nadenken en zoeken in zijn eigen pakhuis aan bewuste en onbewuste kennis en ervaring. Het mooist vind ik het echter als de client zegt: ‘dat weet ik eigenlijk niet…’ of ‘goh, daar heb ik nou nog nooit over nagedacht…’

Vaak reageer ik dan met: ‘prima, neem rustig de tijd’ en laat vervolgens een lange stilte vallen. Meestal komt er dan iets heel bruikbaars. Zo niet, dan laat ik weten dat het prima is om het nu nog niet te weten en dat ik het antwoord graag de volgende sessie hoor of per mail lees.

Een vraag waarop dit niet-wetende antwoord soms komt is ‘de wonder-vraag’, een zeer effectieve, fantasie-stimulerende vraag. Aan die vraag zal ik een ander blog wijden.

Het frappante is dat dit niet-weten een kwaliteit is die ook wordt aangemoedigd bij mindfulness-beoefenaars, en in zowel motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering. Waarom zou dit zo zijn? Ik denk dat dit zo is, omdat niet-weten een bepaalde openheid met zich meebrengt, die ruimte biedt voor iets nieuws en creatiefs.

Helaas voelen veel mensen (client of coach) zich niet zo op hun gemak bij niet-weten. Hoeveel mensen staan immers niet meteen met een antwoord klaar en hoeveel coaches en hulpverleners stellen zich niet op als expert. Het goede nieuws is dat een houding van niet-weten aan te leren is. Bijvoorbeeld door mindfulness of zen te beoefenen.

In Zen wordt deze houding de ‘beginners-mind’ genoemd. Suzuki zei hierover: in the mind of the expert: few possibilities! In the mind of the beginner: many possibilities…

Wat voor coach of hulpverlener heeft u liever? Eentje die alle antwoorden voor u heeft? Of een die uw innerlijke kracht en wijsheid naar boven haalt? En wat voor coach zou u willen zijn? Een alwetende expert of een dienende gids?

 

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

2 Reacties/door