Tag Archief van: Oplossingsgericht coachen

De meeste mensen willen wel 1 of 2 dingetjes veranderen of bereiken, jij vast ook?

Waar ik nu nieuwsgierig naar ben is: Stel dat het je lukt, hè, hoe ga je het dan vieren? En met wie?

Neem ajb echt even de tijd om dat voor je te zien…

[…]

Voel je wat deze vraag doet?

Ik ben zo’n fan van deze vraag! Hij heet ‘The Celebration Question’ en ik leerde hem van de Finse Psychiater Ben Furman. Ben is een grote inspiratiebron voor de Oplossingsgerichte benadering en de ontwikkelaar van ‘Kids Skills’. Als je nog nooit van hem gehoord hebt: denk aan een soort ‘Robert de Niro turned shrink – and a good one too’.

Eigenlijk is zijn vraag een variant van de beroemde Wondervraag. Die kan ook heel krachtig zijn, maar in mijn coachpraktijk heb ik er zowel hele goede als minder goede ervaringen mee. En sommige van onze cursisten zie ik er echt mee worstelen.

Maar als het gaat om het creëren van een stip aan de horizon is het zeker niet je enige optie. In deze blog vind je bijvoorbeeld tien alternatieven voor de wondervraag.

En een heel mooi, bijna feestelijk alternatief is dus de ‘Celebration question’ of – tsja, hoe vertaal je dat? – de vieringsvraag?

Hij werkt als volgt. Zodra je enigszins helder hebt wat je coachée wil veranderen of bereiken kun je de volgende serie vragen stellen:

‘Stel dat jij zou bereiken of veranderen waar je op hoopt… [korte stilte] … Zou je dat dan willen vieren, denk je?
En zo ja, hoe zou je dat dan vieren?
En wie zou je zeker willen uitnodigen?
En waar zou je het laten plaatsvinden?
En hoe zou je eigenlijk weten dat de tijd gekomen is om het nu echt te gaan vieren? En wat nog meer? En wat nog meer?
En stel dat iemand tijdens die viering je zou vragen hoe je het voor elkaar hebt gekregen… Wat zou je dan zeggen denk je?’

Natuurlijk bekrachtig je alle helpende dingen die je coachée zegt. Daarna kun je mooi afronden met een indirecte suggestie, bijvoorbeeld: ‘Nou, ik ben benieuwd wat je eerstvolgende stapje zal zijn…’

Tot zover deze geavanceerde vraag.

Durf jij hem eens te stellen? Laat gerust je succesjes weten, dat vind ik altijd leuk!

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Veel organisaties worstelen met de grote borgingsvraag. Ze hebben één of meerdere teams laten trainen in Motiverende of Oplossingsgerichte gespreksvoering. Maar ja, daarna is er die weerbarstige praktijk. Sommige werknemers staan helemaal áán en ontwikkelen zich zelfstandig verder. Zij verdiepen zich middels literatuur, kijken video’s of volgen online trainingen. De echte diehards nemen zelfs hun gesprekken op en luisteren die terug – alléén of tijdens intervisie.

Maar eerlijk gezegd denk ik dat die mensen eerder de uitzondering vormen dan de regel. De rest gaat na de training over tot de orde van de dag, de werkdruk neemt het over en het geleerde zakt langzaam weg. En dan is er ook nog de vraag: wat doe je met de nieuwe mensen die binnendruppelen? Vaak zijn het er te weinig om een nieuwe groep te laten trainen. Maar natuurlijk wil je dat óók zij worden meegenomen in die prachtige Motiverende of Oplossingsgerichte visie.

De beste oplossing die ik ken voor deze uitdaging vormt een win-win-win en werkt als volgt. Je laat één of enkele van je mensen – die echt áán staan op de methode – opleiden tot interne Trainer in de betreffende methode.

De eerste win is dat je hiermee je borging veilig stelt, want deze mensen kunnen zowel nieuwe mensen opleiden als de bestaande mensen regelmatig een opfrisser geven. Bovendien is het een grote kostenbesparing, want een externe trainer is altijd duurder dan een interne.

De tweede win is dat het voor de aanstaande trainer in kwestie vaak een heel aantrekkelijke promotie is om dit als neven- of hoofdtaak te mogen gaan doen. Iedereen voelt aan dat dit een flinke boost geeft aan de professionele én persoonlijke ontwikkeling.

En de derde win tenslotte is dat de reeds opgeleide mensen een interne vraagbaak hebben. Iemand die ze vertrouwen, die ‘hun taal spreekt’ én die goed thuis is in de materie. En die ze kan helpen om de vertaalslag te maken naar het dagelijkse werk. Zodat de methode écht beklijft en onderdeel wordt van het dagelijkse werk.

Natuurlijk is het handig als de aanstaande trainer affiniteit heeft met groepswerk en over een gezonde dosis lef beschikt. Het moet iemand zijn die je bijvoorbeeld het voorzitterschap van een teamoverleg zó zou toevertrouwen.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Ik ben iemand die dingen al snel een beetje saai gaat vinden, maar het trainersvak zal me nooit gaan vervelen. Zelfs wanneer ik weer precies dezelfde training geef, dan maakt de wisselende doelgroep wel dat ik telkens weer een vertaalslag wil maken naar deze groep.

Zo had ik laatst een groep met een interessante mix van mensen. Het was bij een uitvoeringsinstantie in de arbeids reïntegratie in het Oosten van het land. De groep bestond voor 70 % uit vrouwelijke deelnemers met een HBO-opleiding in o.a. Social work. Zij hadden al flink wat training gehad in gesprekstechnieken en de inhoud (Oplossingsgericht coachen) landde bij hen in vruchtbare aarde.

De andere 30% bestond uit werkmeesters: vaklui van het type ‘ruwe bolster blanke pit’ en duidelijk met het hart op de goede plaats. Ze deden actief mee, maar ik zag ze ook een beetje worstelen met de stof, die soms best abstract en – in hun ogen – ‘soft’ kan zijn.
Wat er dan bij mij gebeurt is dat ik mijn stinkende best ga doen om ook hen te bereiken. En dan ga ik op zoek naar ‘taal’ die voor hen werkt. Dus als ze aan een nieuwe techniek moeten wennen dan toon ik begrip en zeg: ‘Ja, weet je, bier smaakte mij vroeger ook niet meteen lekker en nú lust ik er wel pap van… ‘

Vervolgens vroeg één van de werkmeesters al vóór de 1e pauze:  ‘Ja, leuk dit, maar hoe pas ik dit toe bij X?  (En X bleek hun aller moeilijkste client aller tijden te zijn). Hierop antwoordde ik: ‘Eigenlijk stel jij een Tour-de-France-vraag…’ Huh? ‘Ja, ik geef je als het ware een nieuwe racefiets en jij vraagt mij: ‘Leuke fiets dit, maar hoe win ik de tour de France?’ Laten we eerst even die racefiets beter leren kennen, akkoord?’ Dit leek te werken…

Later op de dag ontstond er een discussie van het type ‘Mooie methode, hoor, maar wij hebben targets en eigenlijk helemaal geen tijd voor dit soort mooie, begripvolle gesprekken…’

Dit soort bezwaren hoor ik vaker, maar omdat ik weinig invloed heb op de targets, gooide ik na enig luisteren de knuppel in het hoenderhok en zei: ‘Dus eigenlijk is dat wat ik hier kom brengen totaal nutteloos voor jullie? Misschien kunnen we dan gewoon beter stoppen?’
De groep verbaasd natuurlijk… En wie schoot mij te hulp? Die ene werkmeester. Hij zei: ‘Hij heeft gelijk, laten we doorgaan en kijken wat we wél kunnen gebruiken!’

En vervolgens stelde ik de groep gerust met: ‘Weet je, eigenlijk heb ik wel goed nieuws… Want juist als je weinig tijd hebt, kun je maar beter iets gebruiken dat echt werkt, toch? En ja, soms moet je even investeren in iemand om daarna heel veel tijd te winnen door een betere samenwerking!’ En we konden weer verder…

Als trainer ben je niet alleen in gesprek met elke deelnemer, maar óók met de groep als geheel. En de zoektocht naar ‘taal die werkt’, ja, dat vind ik één van de leukste facetten van het trainerschap! Als het lukt, dan hè… (o;

Wist je trouwens dat we tegenwoordig in elk van onze drie methoden een Train-de-Trainer aanbieden? Dus stel dat je gegrepen bent door MGV, OGC of ACT en je wilt die visie zelf gaan uitdragen en anderen erin gaan inwijden, overweeg dan eens één van onze Train-de-trainers. Dit is trouwens ook een aanrader als je als organisatie die methode wilt gaan borgen. Dus wellicht kun je je werkgever nog op goede ideeën brengen… (hint). Ik geef deze vierdaagsen samen met de beste trainers die ik ken. En zelf ben ik momenteel in de leer bij Karin de Galan (Didactisch Meesterschap), dus ook daar ga je van profiteren!

De Train-de-Trainer ACT
De Train-de-Trainer OGC
De Train-de-Trainer MGV

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Over Saskia en Brilliantly Diverse

Ik ben Saskia. Mediawetenschapper, Onderwijskundig ontwerper, coach, moeder, vrouw, ADHD-er en nog zoveel meer. Ik vind het moeilijk mezelf in een hokje te stoppen, ik wil daar eigenlijk meteen weer uit breken. En ik werk dan ook graag met mensen die over muren heen en buiten hokjes om willen werken. Al kan een label soms ook heel helpend zijn om de juiste informatie of hulp te vinden 🙂 Met Brilliantly Diverse coach ik mensen (face-to-face en op afstand), om te ontdekken hoe je in al die vrijgevochten ruimte toch je eigen helpende structuren opbouwt, die jou kracht geven zonder je teveel te beperken.

Persoonlijke motivatie

Ik heb zelf enorm veel gehad aan de evidence-based coachings technieken die ik bij Sergio heb geleerd en aan de Strengths-Based (sterke punten) benadering die mijn specialiteit is geworden. Ik merk dat veel van de creatieve en innovatieve mensen die ik coach op een gegeven moment vastlopen. Dan doe ik graag wat werkt, om ze weer aan het dromen, durven en doen te krijgen. Soms zijn dat de beproefde, evidence-based coaching technieken zoals ik die bij Bewezen Effect leerde, soms is een gekke zijsprong wat het beste werkt om de boel weer in beweging te krijgen. Als coach ben ik er om jou te helpen vinden wat werkt voor JOUW eigen unieke brein. En om je stap voor stap de moed te laten vinden om voortaan op dat eigen kompas te blijven varen, ook als er van buiten weerstand is.

Een favoriet citaat

“Never doubt that a small group of thoughtful, committed citizens can change the world; indeed, it’s the only thing that ever has.” Dit prachtige citaat van Margaret Mead is in zoveel verschillende situaties van toepassing. Steeds weer zie ik om mij heen groepen bij elkaar komen die een perspectief, een waarde of een doel delen, kracht putten uit de herkenning en de gezamenlijkheid, en samen aan de slag gaan om iets moois op te bouwen. De kracht van wat dr. Edward Hallowel (ADHD expert en psychiater) noemt “the other vitamin C:  vitamin connection”

Mijn hoogst genoten opleiding is

Universiteit / Mastersgraad

De doelgroep waar ik het liefst mee werk

Creatieve, innovatieve en gevoelige mensen die net iets anders denken dan de meeste mensen om hen heen. Waardoor ze met slimme oplossingen en inzichten komen, maar ook vaak hun neus stoten in werkomgevingen of in de persoonlijke omgang met anderen, of moeite hebben om dingen goed af te maken. Dromers die willen doen en doeners die meer willen dromen. Mensen met neurodivergentie (ADHD, autisme, HSP, dyslexie, NAH, Tourette’s en andere “stoornissen”) die geloven dat ze meer kunnen dan wat ze nu lukt.

Trainingen die ik volgde bij Bureau Bewezen effect

De Jaartraining Coachen 3.0, de 1 jarige coachingsopleiding over Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht werken en ACT, met ook aandacht voor provocatief coachen.

Website

Meer info vind je op mijn website Brilliantlydiverse (website in het Engels) en bezoek gerust mijn LinkedIn profiel.

Fotograaf van de profielfoto: Steef Fleur

‘Pas had ik een (wandel)coach gesprek met één van onze cursisten. Ondanks dat zij al de nodige training bij ons had gevolgd, was zij er nog steeds van overtuigd dat je als coach alle antwoorden moet hebben. Dat thema bleef maar terugkomen in onze gesprekken.

Samen kwamen we erachter dat ‘coach’ voor haar eigenlijk een héél groot woord is. Alsof je dan een soort heilige, alwetende goeroe moet zijn. Nu zij zichzelf ‘coach’ noemt merkt ze dat ze eigenlijk last heeft van dat hele grote woord. Natuurlijk had ik kunnen zeggen: ‘Nee joh, dat is onzin, als coach hoef je echt niet alles te weten!’. Maar ik betwijfel of dat zou hebben geholpen, want cognitief wist ze dit al lang. Dus spontaan zei ik iets anders: ‘Misschien moet jij jezelf gewoon geen coach meer noemen, als dat woord niet voor je werkt. Misschien ben jij eigenlijk meer een soort Knoach… Een not-knowing coach…’ En een bevrijdende lach volgde.

Nu lijkt dit misschien slechts een leuk woordenspelletje, maar eerlijk gezegd denk ik dat het méér is dan dat. In de oplossingsgerichte benadering streven we er echt naar om een basishouding van ‘not-knowing’ te cultiveren, vanuit het diepe besef dat we echt niet kunnen weten wat het beste is voor een ander mens. Maar we kunnen er wél naar op zoek gaan – met een nieuwsgierig onderzoekende houding. En dat kan alléén maar als je ‘het nog niet weet’…

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Bijna 2000 ‘high school students’ deden mee aan een wetenschappelijk experiment.

In de experimentele groep gaven zij via een online vragenlijst advies aan jongere medestudenten. Ze kregen vragen voorgelegd als ‘wat helpt jou om dingen niet te lang uit te stellen?’ en ‘Waar ga je heen als je geconcentreerd wilt studeren?’ en ‘Welke tips heb je voor iemand die op school beter wil presteren?’

De uitkomsten zullen je misschien verbazen.

Allereerst vonden ze het erg leuk om dit advies te geven. Eindelijk iemand die om hun mening vroeg!
En inderdaad werden er vervolgens hogere cijfers gehaald voor wiskunde en tenminste een ander vak.

En weet je wie met name die hogere cijfers haalden?

Niet de jongeren in de controle-groep.
Ook niet de jongeren die het advies zouden hebben ontvangen. Dit was namelijk nooit gebeurd.

Nee, de jongeren die het advies hadden gegeven haalden de hogere cijfers!
Misschien niet schokkend veel hoger, maar wel degelijk hoger en dit effect was zichtbaar bij zowel sterke als zwakke studenten en zowel bij jongeren uit rijke als arme buurten.

Dus ja, advies geven werkt, maar anders dan gedacht… het werkt vooral voor de persoon die het geeft!

Deze uitkomst is een mooie onderbouwing voor zowel motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering, want in beide benaderingen willen we het liefst dat de coachée zichzelf advies geeft. Blaise Pascal zei het in de 17e eeuw al ongeveer zo: mensen veranderen eerder door wat ze zichzelf horen zeggen, dan door wat ze anderen horen zeggen.

Maar ja, hoe krijg je iemand zo ver dat hij zichzelf een verstandig advies geeft?
Gelukkig is daar veel kennis over en is het goed te leren.

Mocht je het tijdens een coachgesprek even niet meer weten, vraag dan gewoon: ‘welk advies zou je geven aan iemand die in jouw schoenen stond?’

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Vraag me niet waarom, maar onze 2 katten zijn het liefst op zolder – de enige etage zonder kattenbak. Nóg een reden om ze daar niet te willen hebben is dat mijn werkkamer op zolder is. Een van die katten  (laten we haar Kitty noemen – ze blijft graag anoniem) kan heel zeurderig miauwen. Echt op zo’n toon die niet te negeren valt. Nu ben ik toch al vrij snel afgeleid, maar met zo’n zeurende Kitty vlakbij komt er echt niets uit mijn pen.

Dus wat ik meestal doe is Kitty oppakken en vriendelijk doch beslist een etage lager zetten. Daar heeft ze immers eten, water en een kattenbak. Dat ging een tijdje goed. Tot Kitty leerde: als het lange baasje komt dan ga ik onder het grote bed zitten. Kan hij er lekker niet bij… En dat zorgt voor leuke taferelen. Zoals dat ik – lichtelijk gestresst en vlak voor een Zoomsessie – een snoekduik op ons bed nam om haar te ‘vangen’. En letterlijk met mijn hoofd tegen de muur kwam… Ik zweer je dat ik Kitty onder ons bed geniepig hoorde gniffelen…

Omdat de maat vol was besloot ik mijn groei-mindset aan te zetten en mijn vrouw te vragen hoe zij dat eigenlijk doet: de kat van zolder verwijderen.  ‘Oh gewoon, zei ze, ik loop de trap af en ik zeg: Pspspspssss…’ Ik meteen proberen natuurlijk en gek genoeg bleek dat zelfs voor het lange baasje te werken: hoe simpel kunnen dingen soms zijn!

Datzelfde inzicht zie ik vaak ontstaan bij mensen die Oplossingsgericht leren coachen. Soms is het een verrassend licht en gemakkelijk gesprek dat tot verandering leidt. En soms is de oplossing verrassend eenvoudig of dichtbij. Op de een of andere manier geloven we vaak dat praten over verandering zwaar en moeilijk moet zijn, maar dat is echt niet altijd het geval. We denken soms dat we hard moeten werken, heel slim en op onze hoede moeten zijn, maar in de Oplossingsgerichte visie streven we er juist naar om lui, dom en naïef te zijn…

En in plaats van het probleem te analyseren en te gaan graven in het verleden onderzoeken we waar de Coachee naar toe wil vanaf de plek waar z/hij is en hoe z/hij daar kan komen door gebruik te maken van alle interne en externe hulpbronnen. Soms denken mensen dat dat neerkomt op ‘symptoom-bestrijding’. Maar als zelfs steeds meer psychotherapeuten zo werken, waarom zouden coaches dat dan niet mogen?

Een simpele manier om de dingen in je leven licht en gemakkelijk te houden is jezelf precies deze vraag te stellen: Mag het ook licht en gemakkelijk? En zo ja: hoe zou dat eruit zien?

Werk ze, deze week, take it easy and keep it light!

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Komt een client bij Steve de Shazer, één van de grondleggers van de oplossingsgerichte benadering.
Laten we de client voor het gemak ‘John’ noemen. John ziet er wat onverzorgd uit en is gestuurd door zijn vrouw. En ergens tijdens de kennismaking kon je deze korte interactie horen:

Steve: ‘Wat doet u zoal overdag?’
John: ‘Dan drink ik bier en luister ik naar muziek.’
Steve: ‘Muziek… Wat voor muziek luister je graag?’

Deze korte interactie vat voor mij de hele oplossingsgerichte benadering samen.
Steve had ook kunnen vragen: ‘Hoeveel bier? En waarom drink je overdag bier?’ Maar dat deed hij niet. Hem een beetje kennende koos hij er bewust voor om eerst maar eens de mens achter John beter te leren kennen.
Gaat het gesprek ook nog over bier?

Misschien.

Bijvoorbeeld als John dat zelf als een probleem ziet. Of als zijn vrouw het als een probleem ziet en John inziet dat ze een punt heeft.
Van Steve de Shazer is ook de bekende uitspraak:

‘If the client says he has a problem, he has a problem. If the client says he doesn’t have a problem, he doesn’t have a problem.’

En misschien denk jij nu: ‘Maar wacht even: als het je levensinvulling is om overdag bier te drinken, dan heb je toch per definitie een probleem?’ Tsja, eerlijk gezegd ben ik ook geneigd om zo te denken. Maar dan citeer ik de Shazer nog één keer.

‘Als jij werkelijk denkt dat je weet wat het beste is voor een ander mens, neem dan snel twee aspirientjes en wacht tot het over gaat…’

Ik vermoed dat hij dat zei vanuit het diepe besef dat we nooit kunnen weten wat het beste is voor iemand met een andere leergeschiedenis, een ander gezin van herkomst, een ander lichaam, een andere geest, een andere leefsituatie, andere doelen en waarden…

Je merkt het: ik ben echt een beetje verliefd op de oplossingsgerichte benadering en ik denk dat dat vooral komt door het diepe vertrouwen in de eigen wijsheid en kracht van coachées en door de enorme bescheidenheid van grondleggers Insoo Kim Berg en Steve de Shazer.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Openheid geven over jezelf als coach: is dat nu wel of niet OK?

Zowel bij motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering wordt meestal niet aan ‘zelfonthulling’ gedaan, vanuit de gedachte: het draait niet om ons, maar om de coachee. Daar ben ik het volledig mee eens, maar in sommige contexten en bij sommige coachees kan het goed werken om daar – gepast en met mate – vanaf te wijken. Ik heb gemerkt dat sommige coachees het prettig vinden om een beetje te weten met wie ze te maken hebben en te voelen dat ook jij gewoon een mens bent. Bovendien wordt de balans iets gelijkwaardiger als niet alleen de coachee voortdurend wordt bevraagd.

Therapie als geschenk

Overigens weet ik mijzelf hierbij in goed gezelschap. In een artikel in Psychologie Magazine (1997) las ik eens dat Carl Rogers aan het eind van zijn leven zou hebben gezegd: ‘Als ik het over kon doen, zou ik meer van mezelf laten zien als therapeut.’ En de psychotherapeut Irvin D. Yalom schrijft in Therapie als geschenk dat hij er regelmatig voor kiest om zichzelf bloot te geven. Hij stelt dat er drie soorten zelfonthulling bestaan:

  1. Over de gehanteerde therapeutische techniek;
  2. Over gevoelens van de therapeut in het hier-en-nu;
  3. Over het privé-leven van de therapeut.

Hij adviseert om ten aanzien van de eerste soort volkomen open te zijn en ten aanzien van de tweede en derde om dit alleen te doen als het het belang van de cliënt dient.

De coach als medemens

Natuurlijk kun je altijd checken hoe jouw coachee hierin staat, met de volgende vraag:

‘Ik wil graag benadrukken dat het in deze coaching om jou draait. Maar mocht je iets over mij willen weten, dan kun je dat natuurlijk vragen. Is er op dit moment iets wat je over mij zou willen weten?’

Bij gepaste zelfonthulling hoort voor mij ook de bereidheid om jezelf kwetsbaar op te stellen. Sommige coachende professionals vinden dit lastig. Zij hebben de overtuiging dat ze ten overstaan van de coachee altijd sterk en wijs moeten zijn, maar het tegendeel is volgens mij waar. Coachees hebben doorgaans geen behoefte aan een perfecte superman of -vrouw tegenover zich. Dat geeft ze onnodig en onterecht het gevoel klein te zijn en nooit te worden zoals de coach. Wat mijns inziens beter werkt, is dat je als coach laat zien ook een mens met gebreken te zijn. Hierdoor kunnen jullie allebei ontspannen. Door jezelf te zijn, geef je de coachee de impliciete boodschap dat zij ook zichzelf mag zijn. Misschien is dit wel de belangrijkste les die je coachee meekrijgt!

Wat een lelijk jasje!

Je kunt deze kwetsbaarheid op een authentieke manier in de praktijk brengen door:

  • sorry te zeggen als daar aanleiding toe is;
  • het eerlijk te zeggen als je het even niet weet;
  • dankbaar te zijn als de coachee je in vertrouwen neemt;
  • indien gepast een eigen worsteling te delen.

Er zijn ook situaties waarin je als coach op de proef wordt gesteld en een grens dient aan te geven. Zo was er eens een beginnende coach in Engeland die van haar moeder een leuk jasje had gekregen. Op zekere dag coachte zij een nogal uitdagende dame, die zei: ‘Wat is dát voor raar jasje. Het is te kort om je billen te bedekken en te dun om je warm te houden.’ Eerst reageerde de coach vriendelijk: ‘O, dit jasje … Ja, dat was een geschenk van mijn moeder.’ Toen de coachee echter maar door bleef zeuren over dat rare jasje, werd de coach het op een gegeven moment zat en riep uit: ‘O, fuck off!’ Ze schrok van zichzelf, maar de coachee schoot in de lach en zei: ‘Kijk, nu weet ik dat ik je kan vertrouwen en de vreselijke dingen kan vertellen die ik heb meegemaakt.’ (Nelson, 2010.)

Jij en ik beklimmen dezelfde berg…

Bij ACT wordt gepaste zelfonthulling zelfs toegejuicht (zolang het de coachee dient). Een bekende ACT-metafoor luidt dan ook: de coach en de coachee beklimmen als het ware dezelfde berg. Het is dus zeker niet zo dat de coach vanaf de top aanwijzingen naar beneden roept. Eerder zij zijn beiden aan het klimmen en is de coach misschien iets eerder begonnen met beklimmen van de ACT berg en kan hij/zij/nb van de iets hogere positie net wat beter overzien waar de coachee aan het klimmen is. Bij ACT hoop je o.a. dat de zelfcompassie bij je coachee toeneemt door het ervaren van gedeelde menselijkheid. Ook wil je graag dat je coachee meer inzicht krijgt in de werking van de menselijke geest en daarom kan het soms helpend zijn om openheid te geven in het feit dat jij als coach óók wel eens onzeker bent en niet-helpende gedachten & lastige emoties ervaart. Zelfonthulling kan bijdragen aan beide, dus zowel de ervaring van ‘gedeelde menselijkheid’ als ‘meer inzicht in de werking van de geest’.

Hoe denk jij hierover?

Is zelfonthulling voor coaches en therapeuten nu wel of niet ok? Ik vind het bijna altijd verfrissend als iemand een andere visie heeft dan ik, dus ik lees graag hoe jij hierover denkt.

En mocht je in een groep gelijkgestemden je (verder) willen bekwamen in een van de mooiste vakken die er zijn – dat van coach – overweeg dan eens deelname aan onze Jaartraining Coachen 3.0

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Bron foto: Wijnand Geuze, Link Fotografie

Tijdens trainingen in motiverende of oplossingsgerichte gespreksvoering krijg ik vaak deze vraag:

‘OK, mooie methode hoor, maar werkt het ook bij gestuurde cliënten?’

Ik hoor dit o.a. op scholen, bij sociale diensten en bij de reclassering. Vaak wordt de vraag zo uitgesproken dat de persoon zelf het antwoord al lijkt te weten: ‘waarschijnlijk niet, hè!’

En ik snap dat heel goed, want ooit had ik die vraag zelf ook. Een antwoord dat ik ooit kreeg van Arnoud Huijbers en dat mij verraste was een tegenvraag: ‘Hoe zou het zijn als je die persoon behandelt alsof hij vrijwillig bij je is?’ En inderdaad maakte dat een groot verschil, zowel in mijn eigen beleving als in de (reclasserings)praktijk.

Onlangs nam ik een Podcast op met Patrice Meerbeek. Zij is ambulant behandelaar bij de Jellinek en werkt met mensen die kampen met verslaving en psychiatrische klachten. Je zult begrijpen dat ook haar cliënten niet altijd vrijwillig komen. Net als ik werkt ze graag met o.a. Motiverende gespreksvoering en ACT.

Op basis van mijn eigen ervaring bij de reclassering en het gesprek met Patrice heb ik 10 tips op een rij gezet die je kunnen helpen als je in een (semi-)gedwongen kader werkt en de opdracht hebt om mensen te motiveren.

Hier komen ze:

  1. Investeer in de relatie. Dit lijkt een open deur, maar zonder een relatie waarin een beetje vertrouwen is over en weer en de bereidheid om naar elkaar te luisteren kun je niks. En ja, hierin moeten wij  het goede voorbeeld geven en dus beginnen met luisteren en vertrouwen geven.

 

  1. Neem de tijd en heb echte aandacht. Niemand wil een gesprekspartner die steeds op het horloge kijkt. En als je echt heel weinig tijd hebt, wees daar dan eerlijk over en geef dan aandacht binnen de tijd die je hebt.

 

  1. Toon waardering. Er is ALTIJD iets te vinden dat je kunt waarderen, al is het maar dat de persoon ondanks tegenzin toch gekomen is. Of dat zij eerlijk zegt wat haar dwars zit. Of dat hij hele leuke schoenen heeft.

 

  1. Toon empathie en begrip. Soms moet je streng zijn of slecht nieuws brengen. Wees dan helder over het slechte nieuws en toon tegelijkertijd begrip voor de emoties die dit oproept. Geef de ander de ruimte om het hart te luchten en luister actief (of beter nog: luister reflectief). Denk mee indien mogelijk. Besef ook dat niemand het alleenrecht op ‘de waarheid’ heeft, dus respecteer zo goed als je kunt het wereldbeeld van de ander.

 

  1. Ga naast de ander staan. Dit kun je letterlijk opvatten in de zin dat je beter niet recht tegenover elkaar kunt gaan zitten. Maar ook figuurlijk: durf te zeggen ‘als ik in jouw schoenen stond zou ik waarschijnlijk ook […..] vinden / voelen / ervaren.’ Eigenlijk zeg je: je mag hier mens zijn.

 

  1. Wees eerlijk en duidelijk over de grenzen van het speelveld. Als er wettelijke kaders of spelregels zijn waar jij en of de cliënt aan gebonden zijn, wees daar dan eerlijk en duidelijk over. En ga binnen die kaders het gesprek aan. Kijk of er common ground te vinden is. Zo niet, bied dan op een zorgzame manier aan om stil te staan bij de gevolgen van ‘uit het kader stappen’.

 

  1. Wees een bemiddelaar. Soms helpt het om de bepalende of sturende instantie buiten je zelf te plaatsen. Je kunt letterlijk wijzen naar een stoel of plek in de ruimte en zeggen: ‘de gemeente verwacht van jou dat…. En ik (als neutrale bemiddelaar) denk graag met je mee om een weg te vinden die voor jou werkt.’

 

  1. Wees bereid een uitstapje te maken. Soms willen mensen wel graag iets bespreken, maar niet iets wat binnen jouw opdracht valt. Door daar (binnen grenzen) toch wat aandacht aan te geven bouw je credits op. Daarna wordt het een stuk makkelijker om het gesprek te gidsen richting dat wat jij als het kernprobleem ziet.

 

  1. Gun de autonomie die er is, al is-ie nog zo klein. Bied bijvoorbeeld enkele opties. Bied ruimte in de manier Gun iemand een beetje bedenktijd. Ga niet voor perfectie, maar voor goed-genoeg.

 

  1. Als iemand klaagt over anderen: maak het intern. Soms willen cliënten wel van alles veranderen, maar niet zichzelf. Dat kan jullie beiden een machteloos gevoel geven omdat die lastige ander niet aanwezig is en waarschijnlijk ook niet zo makkelijk te veranderen. Dan helpt het als je het probleem ‘intern’ maakt. Dit doe je door eerst tip 4 hierboven toe te passen en daarna vragen te stellen zoals: Op welke manier heb jij hier precies last van? Wat gebeurt er dan bij jou (van binnen)? Hoe reageer jij daar dan op? Hoe hindert dit jou in je welzijn of functioneren? Zodra één van deze vragen écht beantwoord is, is het probleem intern en kun je iemand veel makkelijker coachen…

Tot zover de tips!

Iemand die ongeveer hetzelfde zegt als hierboven, maar met veel minder woorden is Helen Mentha in haar mooie gedicht:

Be someone good to talk to

If you offer appointments,

be someone worth going to see.

If you do home visits,

be someone you would want to let in the house.

If you see mandated clients, be a relief.

 

Kortom: wees een opluchting!

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).