Coachen met ACT simpel uitgelegd

Wat is ACT eigenlijk?

ACT staat voor Acceptance and Commitment Therapy en is een wereldwijd snel groeiende therapie- en coachmethode die mensen helpt om een vitaal en vervullend leven op te bouwen. Door ACT toe te passen vergroot je de mentale veerkracht (Acceptance) van je coachee, zodat hij of zij kan stoppen met worstelen. Hierdoor komt er energie vrij die je coachee kan richten op datgene wat echt belangrijk en van waarde is (Commitment). En dit kan ook als er beperkingen zijn zoals: verlies, ziekte, tegenslag of andere moeilijke omstandigheden.

ACT is ontwikkeld door Steven Hayes op basis van modern psychologisch onderzoek en oude boeddhistische wijsheid. Het gedachtegoed wordt treffend samengevat in dit gebed:

“Geef mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”

Franciscus van Assisi

Hoe werkt ACT?

ACT gaat er vanuit dat het volkomen normaal is dat je als mens regelmatig lastige gedachten en gevoelens ervaart. Als ACT-coach probeer je die dan ook niet te veranderen of positiever te maken. Je doet iets veel mooiers: je verandert de relatie die iemand heeft tot zijn lastige gevoelens en gedachten. Hierdoor ontstaat een mildere levenshouding (Acceptance) en wordt de cliënt vrijer en veerkrachtiger. Ook komt er energie vrij die iemand nu bewust kan gaan richten op zaken die op dat moment van waarde zijn. Mensen leren zo nieuwe keuzes maken en zich hier duurzaam aan te verbinden (commitment). Persoonlijk waarden onderzoek vormt daarbij een soort kompas dat heel veel richting geeft. Kleine stappen tenslotte zorgen dat iemand ook echt in actie komt en langzaam maar zeker begint te veranderen. Het uiteindelijke doel is dat mensen psychologisch flexibel worden en hierdoor voluit kunnen leven en zijn wie ze willen zijn.

De ACT Matrix

Een heel toegankelijk model om ACT zelf te ervaren of aan iemand uit te leggen is de ACT Matrix. Hieronder vind je een simpele uitleg van mij op YouTube. Als je wilt kun je meteen meedoen. Pak in dat geval vast even een A4tje en een pen of potlood.

Hoe mensen vastlopen

Veel mensen die vastlopen in hun werk of leven doen één of meer van de dingen die je hiernaast ziet. In normaal Nederlands:

1. Ze piekeren zich suf
2. Ze hebben niet helder wat er werkelijk toe doet
3. Ze handelen niet effectief
4. Ze zitten vast in een star zelfbeeld
5. Ze geloven dat wat ze denken ‘waar’ is
6. Ze vermijden ongemak

Je kunt je vast voorstellen dat dit bepaald geen succesrecept is voor een rijk en betekenisvol leven. Tegelijkertijd hebben we hier allemaal in meerdere of mindere mate last van, check maar eens voor je zelf welke processen je herkent. Om deze reden werkt een ACT-coach altijd vanuit radicale gelijkwaardigheid.  In een metafoor: we zijn beiden de berg van ons leven aan het beklimmen. Het enige verschil is dat wij vanaf onze berg de berg van de coachee goed kunnen overzien en zo de coachee veilig naar hogere bieden kunnen gidsen.

Hoe mensen loskomen en een waardevol leven opbouwen

Als ACT-coach leer je ‘dansen rond de Hexaflex’. Dit is het centrale model binnen ACT: 6 processen (ik noem ze vaardigheden) waar je je coachees in traint. Het hoofddoel is dat hun psychologische flexibiliteit toeneemt, zodat ze vrij worden om te gaan doen wat ze moeten doen om te zijn wie ze willen zijn en ondertussen ruimte te maken voor ongemak en pijn. Immers, als het leven van hun dromen makkelijk was, dan hadden ze al lang stappen genomen om daar te komen. Het mooie is dat als je ACT gaat leren voor het coachen van anderen, je hier ook voor zelf van profiteert! Veel cursisten vertellen ons dat ze vrijer, levenslustiger, moediger en pro-actiever zijn geworden.

De zes ACT vaardigheden

Dit zijn de zes vaardigheden waar je als ACT coach je coachees in traint:

1. Wakker aanwezig zijn in het hier en nu (Mindfulness)
2. Weten wat ertoe doet voor jou en je dierbaren (waardenonderzoek)
3. Toegewijd handelen (gebaseerd op je waarden)
4. Vriendelijk omgaan met jezelf (zelfcompassie)
5. Je gedachten loslaten (defusie)
6. Je gevoelens ruimte geven (expansie)

Toegegeven: deze vaardigheden vragen een beetje oefening, maar ze zijn goed te leren! En het mooie is: na afloop van het coachtraject vergeet je coachee ze nooit meer. En mocht je het als ACT-coach ook even niet weten, dan kun je altijd hardop de Hexaflex op jezelf toepassen, waardoor je op een menselijke manier ACT voor leeft!

Wat kun je met ACT?

Hoewel ACT van oorsprong een therapievorm is wordt het wereldwijd steeds vaker in Coaching ingezet. Er wordt zelfs voorspeld dat ACT de potentie heeft om de effectiviteit van coaching te optimaliseren (Bron: Richard Blonna).

Dat is geen loze claim omdat ACT inwerkt op hele basale menselijke processen, die de persoonlijke effectiviteit vaak in de weg staan. Hierbij kun je denken aan: vermijding, piekeren, richtingloosheid, ineffectief gedrag en gebrek aan ‘presence’. Omdat ACT er rekening mee houdt dat niet alles maakbaar is in het leven kun je ook mensen coachen die niet verder komen met de gebruikelijke coachmethodes.

Met ACT kun je onder andere mensen coachen die kampen met uitdagingen, zoals:

• Stress
• Perfectionisme
• Omgaan met een crisis (zoals Corona)
• Oververmoeidheid
• overmatig piekeren
• ‘niet uit de verf komen’
• Lastige gewoontes, zoals: snel boos worden, nagelbijten, koopverslaving, etc.
• Pijnklachten
• Beperkte fysieke mogelijkheden.
• Sterke gevoelens van eenzaamheid, angst, somberheid of onzekerheid.
• Het moeten functioneren onder hoge stress, zoals bij topsporters, ondernemers en executives.

Meer leren?

Zin om meer te ontdekken over Coachen met ACT?

Download dan hier ons gratis Ebook

of

kijk hier wanneer de volgende basistraining plaatsvindt!

Nieuw: Online Training Compassievol Coachen met ACT

Als je wilt kun je nu – in je eigen tijd en zonder reis-gedoe – je online bekwamen in Coachen met ACT. Natuurlijk is een live training volgen nog mooier, maar dit is echt ‘the next best thing!’ Het is een selfstudy-cursus waar je een jaar lang toegang toe krijgt en ook is er vier keer per jaar een live Q&A via Zoom. En mocht je later alsnog onze live training willen volgen, dan krijg je je investering voor de Online training gewoon weer terug!

Hier vind je meer info over de Online Training Compassievol Coachen met ACT en kun je meteen inschrijven én beginnen als je wilt.