Als coach kom je ongetwijfeld mensen tegen die worstelen met lastige gevoelens… En – aangezien jij ook een mens bent – gok ik dat je ze zelf ook weleens hebt? Ik wel in elk geval.
Nu was ik begin mei op een Zenboeddhistische retraite waar ‘omgaan met lastige gevoelens’ een belangrijk thema was. Het ging om een retraite in de traditie van Thich Nhat Hanh en ik deel hieronder wat mooie inzichten met je.
Het interessante is dat je veel van deze inzichten ook terugziet in ACT, maar dan op een wat meer poëtische manier gebracht.
Ik hoop van harte dat je er iets aan hebt. Hier komen ze:
1. Durf te voelen
De kernboodschap van deze retraite was misschien wel: #durftevoelen. Een van de Vietnamese monniken vroeg liefdevol plagend aan de zaal: ‘Is het gezellig voor het lijden in jouw lichaam?’ Wat hij bedoelde is: voelt jouw lijden zich welkom bij je? Mag het er even zijn? Om jou iets te leren bijvoorbeeld? Hij voegde eraan toe: “Je lijden zegt eigenlijk: ‘Ik wil graag dat je me serieus neemt, me niet alleen laat en dat je ‘ja’ tegen me zegt, want ik ben er en ik heb je iets te vertellen’. Dus de eerstvolgende keer dat je ‘even niet zo lekker gaat, check dan eens: ‘Is er misschien een gevoel in mij dat ik weiger te erkennen?'”
2. Herken het verhaal als een verhaal
Je zult merken dat er bij ‘een rotgevoel’ ook vaak een (rot)verhaal is. Bijvoorbeeld het verhaal dat jou iets is aangedaan, dat het leven oneerlijk is, dat de dingen eigenlijk anders zouden moeten zijn… Wat je dan kunt doen is dat verhaal begroeten, zo van: ‘Hallo, verhaal. Ik zie je en misschien klopt het wat je me vertelt, maar laat me eerst maar even voelen wat er te voelen valt, dan kom ik zo weer bij je terug…’ Je zult merken dat er na een paar minuten vaak al weer een ander verhaal is…
3. Verander je houding
Pham Hanh vertelde ons ook: ‘Als je een rotgevoel hebt, dan is de kans groot dat je ook een ‘rothouding’ hebt. Wellicht ben je verkrampt, zit je ineengedoken of sta je uit balans… Probeer dan te voelen wat je voelt terwijl je wat dieper in- en uitademt en langzaam van houding verandert….’
4. De kracht van de verbeelding
Een Vietnamese non had in ‘haar vorige leven’ gewerkt bij een Engelstalige call-center. Door haar Vietnamese accent kreeg zij vaak te maken met hatelijke en racistische reacties, terwijl ze juist haar best deed om de ander te helpen. In de auto naar huis zat ze dan vol woede en om die onderweg kwijt te raken, visualiseerde zij dat haar auto dikke zwarte sporen achterliet die haar woede symboliseerden. Eenmaal thuis voelde ze zich weer een stuk beter.
NB: De rest van de tips hieronder zijn wat meer ‘preventief’ van aard. Ze kunnen ervoor zorgen dat er simpelweg minder vaak rotgevoelens opkomen bij je,
5. De tuin-metafoor
In de traditie van Thich Nhat Hanh worden veel metaforen uit de natuur gebruikt. Zo wordt de beoefening van mindfulness gezien als het verzorgen van een mooie tuin. In die tuin liggen allerlei zaadjes en die zaadjes kunnen uitgroeien tot mooie bloemen en planten, maar ook tot onkruid dat je hele tuin overwoekert. En jij hebt zelf de keuze welke zaadjes je water geeft. Zijn dat zaadjes van jaloezie, haat, hebzucht, lust, onbegrip? Of zijn het zaadjes van dankbaarheid, liefde, begrip, vrede en vreugde?
6. Zelf-zorg vs ander-zorg
Ieder mens moet ooit in het leven een soort balans zien te vinden tussen zorgen voor anderen en zorgen voor zichzelf. Vaak wordt dit voorgesteld als een of-of keuze. Je zorgt ofwel voor jezelf ofwel voor anderen. In deze traditie ziet men dit meer als een kwestie van ‘en-en’. Je kunt genieten van het met aandacht zorgen voor anderen en daarmee zorg je óók voor jezelf. En andersom mag je ook best af en toe jezelf even terugtrekken om weer op te laden, zodat je daarna weer beter voor anderen kunt zorgen.
7. Meditatie in actie
Toen Thich Nhat Hanh voor het eerst na decennia-lange ballingschap weer in Vietnam was, sprak hij met Vietnamese moeders die zeiden: ‘We willen wel, maar we hebben geen tijd om een uur op een kussen te gaan zitten mediteren.’ Hierop zei hij: ‘Dat geeft niet, Je kunt gewoon mediteren terwijl je je werk doet en voor je kinderen zorgt’. Iets soortgelijks vertelde hij aan een vader die ooit tijdens een retraite verzuchtte: ik ben zo veel tijd kwijt aan mijn werk en kinderen dat ik geen tijd meer heb voor mezelf. Thich Nhat Hanh: ‘Als je werkt of met je kinderen bent, dan is dat ook JOUW tijd.
8. Een krachtige mantra
Thich Nhat Hanh was heel vernieuwend en een beetje tegendraads. Waar veel spirituele leraren heel gewichtig doen over mantra’s en dergelijke zei hij: ‘De meest krachtige mantra die ik ken is deze: “Ik ben er voor je”.’
9. Waardeer je adem!
Deze uitnodiging raakte mij en jou wellicht ook: Haal eens adem met het volgende in je achterhoofd: ‘Alles in het universum is bij elkaar gekomen, zodat jij nu deze ene ademhaling kan ademen.’
10. Stop effe
In deze traditie is het gebruikelijk om – wanneer er een bel klinkt – te stoppen met wat je aan het doen bent en even tot jezelf te komen. Iedereen ademt dan rustig drie keer in en uit en gaat vervolgens verder. Hoewel soms even frustrerend, moet ik bekennen dat ik me na zo’n mini-break vaak verfrist voel en met wat meer aandacht en lichaamsbewustzijn weer verder ga.
11. Blijf genieten van kleine dingen en draag bij wat je kunt
De eerder genoemde non deed deze mooie uitspraak: ‘Even when there is suffering, there can still be joy.’ Het deed me ook denken aan een uitspraak van Thich Nhat Hanh die me ooit raakte: ‘Ook een zieke mandarijnen-boom kan nog steeds heerlijke mandarijnen voortbrengen’.
Dank voor je aandacht, mogen deze tips bijdragen aan je innerlijke vrede en levensvreugde.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).