Andere manier van denken
‘Problem-talk creates problems. Solution-talk creates solutions’
Steve de Shazer
Een training die je ideeën over verandering voor goed zal veranderen…
Stel je hebt een lastig probleem… Wat heb je dan liever: een effectieve oplossing zonder diagnose of een diagnose zonder effectieve oplossing?
Dit lijkt een hypothetische vraag en toch is dit de dagelijkse praktijk in heel veel gespreksruimtes. In onze maatschappij zijn wij gewend aan een probleemgerichte mindset: eerst het probleem analyseren en de diagnose stellen en daarna (hopelijk) oplossen. Dit is heel effectief bij technische en medische problemen. Maar bij mensen in interactie met anderen werkt dit vaak averechts. De oorzaak van het probleem is onvindbaar, te complex, of simpelweg onveranderlijk…
Wat is er goed?
En toch is snelle verandering vaak mogelijk! Alleen is er een andere manier van denken nodig. En daarmee een andere manier van waarnemen en bevragen. En oplossingsgericht coachen leert je dat. De oplossingsgerichte benadering werkt vanuit een totaal ander paradigma dan wij gewend zijn. We vragen niet: wat is er mis, wat klopt er niet, wat ontbreekt er? Nee, we vragen: wat is er goed, wat klopt al wel en wat is er al aanwezig?
Wat je aandacht geeft groeit
Dit sympathieke gezegde heb je vast weleens gehoord. Het gaat zeker ook op voor coachingsgesprekken. Ons brein is namelijk net een zoekmachine: het vindt altijd waar het naar zoekt. Hoe meer je als coach vraagt naar problemen en oorzaken, hoe meer je er vindt. Gelukkig geldt het zelfde voor mogelijkheden, dromen, doelen en stappen in de goede richting. Je merkt dit meteen aan je eigen energie en de sfeer van het gesprek, maar nog veel belangrijker: je ziet je cliënt voor je ogen in zijn of haar kracht komen.
Kleine wonderen
En dan gebeuren er kleine wonderen. Mensen krijgen hoop en zien lichtpuntjes. Durven weer te fantaseren over hoe het beter kan. Ze stellen doelen. Zien oplossingen en mogelijkheden. Nemen kleine stapjes in de gewenste richting. En merken dat dit werkt. De omgeving reageert anders. Het vertrouwen neemt toe en het smaakt naar meer. Zo ontstaan positieve gedragsspiralen. Als coach sta je dikwijls verbaasd hoe snel je cliënt vooruitgaat.
Eigenlijk zit er maar één ‘nadeel’ aan deze methode: het is zo effectief dat je cliënt in no-time weer zelfstandig verder kan, dus rijk zul je er niet van worden… (maar wel gelukkig).
Mind you: dit is geen loze claim! Uit onderzoek blijkt dat oplossingsgerichte therapie even effectief is als de gouden standaard cognitieve therapie (alleen werkt het sneller).
De oplossingsgerichte toolbox
Steve de Shazer en Insoo Kim Berg ontwikkelden deze methode in de jaren 80 tijdens het werken met multi-problem gezinnen. Zij ontdekten dat ze andere vragen moesten stellen en sommige van die vragen zijn inmiddels wereldberoemd. De schaalvraag. De wondervraag. De uitzonderingsvraag. De coping-vraag. Het indirecte proces-compliment. De relatievraag. Allemaal onmisbare tools in je box!
Opvallend was dat de oplossingen dikwijls ontdekt werden door de cliënt zelf. Dit vergrootte aanzienlijk het zelfvertrouwen, het eigenaarschap en de kans op vooruitgang.
Een ander gesprek
Onderstaande vooronderstellingen zijn geen eeuwige waarheden, maar ze geven een beeld van de oplossingsgerichte mindset. Als je hier van uitgaat krijg je waarschijnlijk een heel ander gesprek dan je gewend bent:
- Verandering is constant en onvermijdelijk
- De toekomst kun je creëren
- Grote veranderingen beginnen met kleine stapjes.
- Elk probleem kent uitzonderingen. Dit zijn sleutels voor de oplossing ervan.
- De oplossing heeft soms niets te maken met het probleem.
- If it ain’t broke, don’t fix it!
- Als iets werkt, doe het meer, vaker, groter, beter.
Inmiddels heeft de oplossingsgerichte benadering de wereld veroverd en niet alleen in therapie, maar ook in onderwijs, coaching en management.
Plaats ten opzichte van motiverende gespreksvoering
Veel mensen willen weten wat het verschil is met motiverende gespreksvoering. Natuurlijk zijn er verschillen te benoemen, maar onze visie is het vooral een accent-verschil. Van belang is: elk van beide methoden is in andere situaties op zijn sterkst.
Motiverende gespreksvoering is voor ons eerste keus als het gaat om problematisch gewoontegedrag van individuen, zoals verslaving, leefstijl, ongezonde gewoontes en dergelijke. Als het echter gaat om het functioneren in een systeem, zoals een gezin, team, klas of andere groep, dan is oplossingsgericht onze eerste keus. Motiverende gespreksvoering bouwt vooral aan het verlangen om te veranderen. Oplossingsgericht bouwt aan het vertrouwen dat dit ook echt mogelijk is.
Wil je ook oplossingsgericht leren coachen? Doe mee aan de Jaartraining Effectief Coachen anno Nu, of volg een los blok (als er dan nog plek is).
Frank over Bewezen effect via een mailtje
“Even ter info en een bevestiging van je training van gisteren. Zojuist weer een coachingsgesprek gehad en deze gecombineerd met MI en oplossingsgericht coachen. Super! Voor mijzelf leuk om hier mee te stoeien, maar voor de docent in kwestie heeft het ook veel opgeleverd. Deze kwam zelf met nieuwe oplossingen en gaat straks direct met een leerling in gesprek.”
Frank Hendriks
Docent/Coach Middelbare school
Blogs over Oplossingsgericht Coachen
Inspiratie
Hieronder vind je enkele filmpjes die je een goed beeld geven van Oplossingsgericht Coachen:
Plugin Bol.com boeken
Benieuwd naar de mogelijkheden?
Neem vrijblijvend contact op, we helpen je graag!